តួនាទីរបស់ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាគឺដើម្បីរក្សា និងគ្រប់គ្រងស្ថានភាពហិរញ្ញវត្ថុ តាមរយៈការដាក់ចេញវិធានការនិងបទប្បញ្ញត្តិផ្សេងៗ ដែលបានធ្វើឱ្យកម្ពុជារក្សាបាននូវលំនឹងអតិផរណានិងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយស្ថិរភាព បើទោះបីជាពិភពលោកកំពុងប្រឈមនឹងបញ្ហាផ្សេងៗជាច្រើនក៏ដោយ។
ទោះបីជាសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាបានធ្លាក់ចុះដោយសារវិបត្តិជំងឺកូវីដ-១៩ ក៏ដោយ ប៉ុន្តែបានស្ទុះងើបឡើងវិញនៅឆ្នាំ២០២២ ដោយសារការដាក់ចេញនូវវិធានការជាបន្តបន្ទាប់របស់រដ្ឋាភិបាល និងធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា ដើម្បីពន្លឿនកំណើនក្នុងដំណាក់កាលងើបឡើងវិញពីជំងឺរាតត្បាត ហើយកម្ពុជាអាចសម្រេចបាននូវកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ៥,២ ភាគរយ ធៀបនឹង ៣,០៣ ភាគរយ ក្នុងឆ្នាំ២០២១។ សម្រាប់ឆ្នាំ២០២៣ សេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជាត្រូវបានព្យាករដោយធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាថានឹងកើនឡើងដល់ ៥,៥ ភាគរយ។
នៅឆ្នាំ២០២២ សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកក៏បានស្ទុះងើបឡើងវិញផងដែរ ប៉ុន្តែបញ្ហាប្រឈមជាច្រើននៅតែកើតមាន ដូចជាការរំខាននៃខ្សែច្រវាក់ផ្គត់ផ្គង់ និងសង្គ្រាមរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែនដែលកំពុងបន្ត បានបណ្តាលឱ្យតម្លៃទំនិញឡើងថ្លៃ ជាពិសេសប្រេងឥន្ធនៈ និងវត្ថុធាតុដើម។
កត្តាទាំងនេះបានជំរុញអត្រាអតិផរណារបស់ពិភពលោកកើនឡើងដល់ ៨,៨ ភាគរយក្នុងឆ្នាំ២០២២ ធៀបនឹង ៣,៤ ភាគរយក្នុងឆ្នាំ២០២១ នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍របស់ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាស្តីពី “វឌ្ឍនភាពម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ចនិងវិស័យធនាគារឆ្នាំ២០២២និងទស្សនវិស័យឆ្នាំ២០២៣”។
របាយការណ៍នេះបានលើកឡើងថាធនាគារកណ្តាលជាច្រើនបានព្យាយាមទប់ស្កាត់ការកើនឡើងនៃអត្រាអតិផរណាដោយដំឡើងអត្រាការប្រាក់ក្នុងគោលបំណងកាត់បន្ថយតម្រូវការទាំងអស់សម្រាប់ការវិនិយោគ និងការប្រើប្រាស់។ ជាឧទាហរណ៍ ធនាគារកណ្តាលអាមេរិកបានដំឡើងអត្រាការប្រាក់លឿនជាងការរំពឹងទុក ដែលបណ្តាលឱ្យមានលំហូរចូលនៃមូលធនទៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក ដូច្នេះហើយធ្វើឱ្យតម្លៃប្រាក់ដុល្លារអាមេរិកមានភាពរឹងមាំ។
លំហូរចេញមូលធន ដែលភាគច្រើនកើតមានឡើងលើប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចកំពុងលូតលាស់ និងកំពុងអភិវឌ្ឍ បានដាក់សម្ពាធជាបន្តបន្ទាប់លើតម្លៃរូបិយវត្ថុក្នុងស្រុក ទុនបម្រុងអន្តរជាតិ និងសមត្ថភាពទូទាត់បំណុលនៅក្នុងប្រទេសទាំងនេះ។
នៅកម្ពុជា ប្រសិទ្ធភាពនៃការដាក់ចេញវិធានការការពារជំងឺកូវីដ-១៩ ដោយរដ្ឋាភិបាល និងការដាក់ចេញនយោបាយរូបិយវត្ថុដោយធនាគារកណ្តាលបានជំរុញសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចនៅឆ្នាំ២០២២។
ការដាក់ចេញនូវវិធានការសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុជាបន្តបន្ទាប់ ជាពិសេស ‘ក្របខណ្ឌយុទ្ធសាស្ត្រនិងកម្មវិធីសម្រាប់ការស្តារសេដ្ឋកិច្ចក្នុងបរិបទនៃការរៀនរស់នៅជាមួយជំងឺកូវីដ-១៩ ឆ្នាំ២០២១-២០២៣’ និងការបន្ធូរបន្ថយបទប្បញ្ញត្តិក្នុងវិស័យធនាគារបានគាំទ្រ និងពន្លឿនការស្តារឡើងវិញនៃសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។
ជាមួយនឹងលក្ខខណ្ឌអំណោយផលទាំងនេះ គួបផ្សំនឹងការកើនឡើងនៃតម្រូវការខាងក្រៅ បានបង្កើនល្បឿនកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជាដល់ ៥,២ ភាគរយនៅឆ្នាំ២០២២។ យោងតាមអគ្គនាយកដ្ឋានគយនិងរដ្ឋាករ ការនាំចេញក៏បានកើនឡើងដល់១៦,៧ ភាគរយ លឿនជាងកំណើន៨ភាគរយនៃការនាំចូល ហើយចំណូលពីវិស័យទេសចរណ៍បានកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់ក្នុងអត្រា ៦,៦ ភាគរយ ខណៈដែលប្រាក់បង្វែរពលករខ្មែរផ្ញើមកពីបរទេសបានកើនឡើងដល់៤ភាគរយ។
ជាងនេះទៅទៀត យោងតាមធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា លំហូរវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេសបានស្ទុះងើបឡើងវិញក្នុងអត្រាចំនួន ២,៧ ភាគរយ ដែលភាគច្រើនរួមចំណែកដោយវិស័យកាត់ដេរ និងកែច្នៃម្ហូបអាហារ ដោយឡែកលំហូរចូលនៃការវិនិយោគលើវិស័យមួយចំនួនផ្សេងទៀតនៅមានតិចតួចនៅឡើយ។
ការកើនឡើងនៃការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស និងការនាំចេញបានជួយរក្សាស្ថិរភាពទុនបម្រុងអន្តរជាតិរបស់កម្ពុជា។ របាយការណ៍របស់ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបានឱ្យដឹងថា កម្រិតទុនបម្រុងអន្តរជាតិគ្រប់គ្រាន់បានគាំទ្រដល់ការអនុវត្តនយោបាយរូបិយវត្ថុ និងអត្រាប្តូរប្រាក់ ជាពិសេសធ្វើឱ្យអត្រាប្តូរប្រាក់មានស្ថិរភាព និងផ្តល់សន្ទនីយភាពគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការជួយរក្សាស្ថិរភាពថ្លៃ និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយចីរភាព។
អត្រាអតិផរណាជាមធ្យមនៅប្រទេសកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ២០២២ មានចំនួន ៥,៣ ភាគរយ (ខ្ពស់ជាងឆ្នាំ២០២១ដែលមានត្រឹមតែ ២,៩ ភាគរយ) ដែលបណ្តាលមកពីតម្លៃប្រេងឥន្ធនៈ និងតម្លៃអាហារកាន់តែថ្លៃ។ អត្រាអតិផរណាបានឡើងដល់កម្រិតខ្ពស់ចំនួន៧,៨ ភាគរយនៅចុងឆមាសទីមួយនៃឆ្នាំ២០២២ ហើយបានធ្លាក់ចុះបន្តិចម្តងនៅឆមាសទីពីរ ដោយសារតម្លៃប្រេងឥន្ធនៈ និងតម្លៃអាហារត្រូវបានគ្រប់គ្រង។
ប្រព័ន្ធធនាគារក៏បានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការជួយដល់ការស្តារឡើងវិញនៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជាតាមរយៈការបន្តផ្តល់នូវសេវាហិរញ្ញវត្ថុដើម្បីបំពេញតម្រូវការរបស់ប្រជាជន។
យោងតាមធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា ឥណទានក្នុងវិស័យឯកជនបានកើនឡើង ១៧,៧ ភាគរយ ខណៈដែលប្រាក់បញ្ញើរបស់អតិថិជនបានកើនឡើង៨,៤ ភាគរយក្នុងឆ្នាំ២០២២។ បទប្បញ្ញត្តិប្រុងប្រយ័ត្នដែលត្រូវបានបន្ធូរបន្ថយក្នុងអំឡុងពេលជំងឺរាតត្បាតដើម្បីសម្រាលបន្ទុកហិរញ្ញវត្ថុរបស់អ្នកខ្ចី ត្រូវបានពង្រឹងជាបណ្តើរៗស្របតាមការស្ទុះងើបឡើងវិញនៃសេដ្ឋកិច្ចក្នុងស្រុក។
វិធានការស្តីពីការរៀបចំឥណទានឡើងវិញត្រូវបានបញ្ចប់នៅចុងខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ ហើយចំនួនឥណទានដែលបានរៀបចំឡើងវិញបានធ្លាក់ចុះពី១០,៥ ភាគរយមកត្រឹមតែ៦ ភាគរយនៃឥណទានធនាគារសរុប។ ក្រៅពីនេះ ប្រព័ន្ធទូទាត់ត្រូវបានធ្វើទំនើបកម្ម ដើម្បីបង្កើនប្រសិទ្ធភាពនៃការទូទាត់ និងការផ្ទេរប្រាក់ទាំងក្នុង និងក្រៅប្រទេស ខណៈដែលគណនីកាបូបអេឡិចត្រូនិកបានកើនឡើងដល់ចំនួន១៧,៩ លានគណនី។
ការតភ្ជាប់ក្នុងតំបន់ជាមួយប្រទេសផ្សេងទៀតក៏ត្រូវបានពង្រឹងផងដែរ ដើម្បីជួយសម្រួលដល់ប្រតិបត្តិការឆ្លងរវាងធនាគារ និងស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុ ដែលរួមចំណែកលើកកម្ពស់ពាណិជ្ជកម្ម ការវិនិយោគ និងទេសចរណ៍។
យោងតាមរបាយការណ៍របស់ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា អតិផរណានៅឆ្នាំ២០២៣ នៅតែមានភាពមិនប្រាកដប្រជា ដោយសារតែការអូសបន្លាយនៃសង្គ្រាមរុស្ស៊ី និងអ៊ុយក្រែន និងភាពមិនច្បាស់លាស់នៃសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក។
គួរកត់សម្គាល់ផងដែរថា នៅក្នុងបរិបទនៃសេដ្ឋកិច្ចដែលមានកម្រិតដុល្លារូបនីយកម្មខ្ពស់ (ប្រហែល៨០ភាគរយ) ស្ថិរភាពនៃអត្រាប្តូរប្រាក់គឺជាកត្តាសំខាន់ក្នុងការរក្សាស្ថិរភាពថ្លៃ។ ស្ថិរភាពនៃអត្រាប្តូរប្រាក់ ជាពិសេសរវាងប្រាក់រៀល និងប្រាក់ដុល្លារអាមេរិក នឹងរក្សាបាននូវអំណាចទិញរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែលមានប្រាក់ចំណូលជាប្រាក់រៀល និងរួមចំណែកក្នុងការបន្ថយថ្លៃទំនិញនាំចូល។
របាយការណ៍បានលើកឡើងទៀតថា ដោយសារដុល្លារូបនីយកម្មមានកម្រិតខ្ពស់ ការឡើងថ្លៃប្រាក់ដុល្លារអាមេរិកក៏នឹងធ្វើឱ្យតម្លៃទំនិញនាំចូលរបស់កម្ពុជាកើនឡើងផងដែរ ដែលជាបញ្ហាចម្បងមួយទៀតដែលកម្ពុជានឹងត្រូវប្រឈម។
ម្យ៉ាងវិញទៀត ការរិតត្បឹតនៃស្ថានភាពហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ ក៏នឹងផ្តល់ផលប៉ះពាល់ដល់លទ្ធភាពក្នុងការស្នើសុំឥណទានពីខាងក្រៅរបស់ធនាគារ និងស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុ ព្រមទាំងវិស័យឯកជនផងដែរ។
យោងតាមរបាយការណ៍ស្តីពីវិស័យហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជាឆ្នាំ២០២៣ របស់ Mekong Strategic Capital កំណើននៃការដកប្រាក់កម្ចីពីស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុនៅកម្ពុជាត្រូវបានព្យាករថានឹងមានតួលេខតែមួយខ្ទង់នៅឆ្នាំនេះ។
ដោយបានពន្យល់ពីលទ្ធផលនៃរបាយការណ៍ទៅកាន់កាសែតខ្មែរថាមស៍កាលពីពេលថ្មីៗនេះ លោក Stephen Higgins អ្នកគ្រប់គ្រងនៅ Mekong Strategic Capital បានមានប្រសាសន៍ថានៅក្នុងឆមាសទីមួយនៃឆ្នាំ២០២៣ កំណើនឥណទាននៅកម្ពុជាមានកម្រិតត្រឹមតែ ២,២ ភាគរយប៉ុណ្ណោះ។
លោកបានបន្តថា “ដូច្នេះ យើងអាចសន្មត់បានថា កំណើនឥណទាននឹងអាចមានកម្រិតក្រោម ៥ ភាគរយសម្រាប់ឆ្នាំនេះ” ដោយបានបន្ថែមថា កំណើនទាបនៃឥណទាននេះគឺកើតមានឡើងស្ទើរនៅគ្រប់វិស័យ ហើយមិនមែនកើតឡើងតែចំពោះវិស័យមួយចំនួនដូចជាវិស័យអចលនទ្រព្យ ដូចដែលបានដឹងកន្លងមកនោះទេ។
របាយការណ៍បានគូសបញ្ជាក់ទៀតថា កំណើនឥណទាននឹងកើនឡើងនៅឆ្នាំ២០២៤ ហើយនឹងកើនឡើងដល់ពីរខ្ទង់វិញ។
យោងតាមលោក Raymond Sia ប្រធានសមាគមធនាគារនៅកម្ពុជា មូលហេតុសំខាន់មួយដែលកំណើនប្រាក់កម្ចីមានសភាពយឺតនៅឆ្នាំនេះគឺដោយសារការដំឡើងអត្រាការប្រាក់ខ្ពស់ដែលបានដាក់ចេញដោយធនាគារកណ្តាលនៅទូទាំងពិភពលោកដើម្បីគ្រប់គ្រងអតិផរណា។ លោកបានប្រាប់កាសែតខ្មែរថាមស៍កាលពីពេលថ្មីៗនេះថា “យើងអាចមើលឃើញពីបញ្ហានេះកើតមានឡើងនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ចក្រភពអង់គ្លេស និងអឺរ៉ុបនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។
លោកបានលើកឡើងទៀតថា “នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ស្ថានភាពមានភាពខុសៗគ្នា ខណៈដែលអតិផរណាស្ថិតក្រោមកម្រិតអាចគ្រប់គ្រងបាន អត្រាការប្រាក់សម្រាប់ទាំងប្រាក់បញ្ញើ និងប្រាក់កម្ចីត្រូវបានកើនឡើង (ជាពិសេសសម្រាប់ប្រាក់ដុល្លារអាមេរិក) ដែលភាគច្រើនបណ្តាលមកពីអត្រាការប្រាក់ខ្ពស់នាពេលបច្ចុប្បន្នរបស់ធនាគារកណ្តាលអាមេរិក។ ដោយហេតុថាកម្ពុជានៅតែជាប្រទេសមានកម្រិតដុល្លារូបនីយកម្មមានរហូតដល់ជាង៨០ ភាគរយនៃរូបិយប័ណ្ណដែលបានចរាចរ ដូច្នេះជាធម្មតាអត្រាការប្រាក់គឺត្រូវកើនឡើងដោយស្វ័យប្រវត្តិ៕