ភារធារីនៃស្ថានទូតម៉ិកស៊ិនៅទីក្រុងគូឡាឡំពួរបាននិយាយថា ប្រទេសម៉ិកស៊ិកមានទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មជាមួយបណ្តាប្រទេសអាស៊ានទាំងអស់ ហើយទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងម៉ិកស៊ិកជាមួយកម្ពុជាអាចឈានដល់៤០០ លានដុល្លារនៅចុងឆ្នាំ២០២៤។ នេះបណ្តាលមកពីអតិរេកពាណិជ្ជកម្មដ៏ធំរវាងម៉ិកស៊ិក និងសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលឈានដល់ជាង១៥០ ពាន់លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ២០២៣។
នេះត្រូវបានលើកឡើងកាលពីថ្ងៃសុក្រក្នុងវេទិកាធុរកិច្ចអន្តរតំបន់ (IRBF) ឆ្នាំ២០២៤ ក្រោមប្រធានបទ ‘ការពង្រឹងទំនាក់ទំនងរវាងអាមេរិកឡាទីន-តំបន់ការាបៀន និងប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍’ ដែលធ្វើនៅទីក្រុងគូឡាឡំពួរ ក្រោមអធិបតីភាពលោក Chyuan Yong Cheah ស្ថាបនិក និងជាប្រធានវិទ្យាស្ថានយុទ្ធសាស្ត្រអន្តរជាតិ (ISI) រួមជាមួយនឹងលោក Zamrouse Mohd Zain ទីប្រឹក្សាកិត្តិយសនៃ ISI ។
ក្នុងអំឡុងពេលធ្វើបទបង្ហាញអំពីទស្សនវិស័យពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគ លោក Luis Enrique Vertiz ភារធារីនៃស្ថានទូតម៉ិកស៊ិកប្រចាំប្រទេសម៉ាឡេស៊ីបាននិយាយថា ផលិតផលសរុបក្នុងស្រុករបស់ប្រទេសម៉ិកស៊ិកឈានដល់ ១,៤១៤ ពាន់លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ២០២២ ជាមួយនឹងផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបសម្រាប់មនុស្សម្នាក់មានចំនួន ១១.០៩១ ខណៈដែលការនាំចេញមានទំហំប្រាក់ប្រមាណ ៥២២,២ ពាន់លានដុល្លារ និងនាំចូលមានប្រមាណ ៥៦១,៤ ពាន់លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ២០២១។
លោកបានបន្តថា ម៉ិកស៊ិកមានកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មចំនួន១៤ ជាមួយប្រទេសចំនួន៥០ដែលស្មើនឹង៦០ ភាគរយនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបរបស់ពិភពលោក និងកិច្ចព្រមព្រៀងវិនិយោគចំនួន៣០ រួមទាំងកិច្ចព្រមព្រៀងសហរដ្ឋអាមេរិក-ម៉ិកស៊ិក-កាណាដា (USMCA) ដែលមានទំហំទឹកប្រាក់ ១,៣ ទ្រ៊ីលានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ២០២៣ រួមទាំងកិច្ចព្រមព្រៀងអន្តរប៉ាស៊ីហ្វិក (CPTPP) និង ម៉ិកស៊ិក-សហភាពអឺរ៉ុប ដែលមាន ២៧ ប្រទេស។
«ម៉ិកស៊ិកបានក្លាយជាមហាអំណាចនាំចេញក្នុងប៉ុន្មានទសវត្សរ៍ថ្មីៗនេះ ដោយសារកត្តារួមផ្សំដូចជា គោលនយោបាយពាណិជ្ជកម្មជាយុទ្ធសាស្ត្រ កំណែទម្រង់សេដ្ឋកិច្ច និងការវិនិយោគក្នុងឧស្សាហកម្មសំខាន់ៗ»។
លោកបានបន្ថែមថា “រដ្ឋាភិបាលបានវិនិយោគលើគម្រោងធំៗនៃហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសម្រាប់ការកែលម្អការដឹកជញ្ជូន ថាមពល បណ្តាញទូរគមនាគមន៍ និងវិស័យយុទ្ធសាស្ត្រនៃឧស្សាហកម្ម 4.0 ដែលមានគោលបំណងកាត់បន្ថយចំណាយប្រតិបត្តិការ និងបង្កើនប្រសិទ្ធភាពដឹកជញ្ជូន។”
លោកបានបន្ថែមថា គម្រោងរថភ្លើង Mayan គឺជាគម្រោងមួយដែលនឹងលើកកម្ពស់ឧស្សាហកម្មទេសចរណ៍របស់ខ្លួនព្រោះវានឹងបង្កើតអត្ថប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច និងបង្កើនការតភ្ជាប់។
លោកបានបង្ហាញទិន្នន័យស្តីពីទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសម៉ិកស៊ិក និងបណ្តាប្រទេសអាស៊ាន ដែលប្រទេសនេះមានទំហំពាណិជ្ជកម្ម ៣៥៥ លានដុល្លារជាមួយកម្ពុជាកាលពីឆ្នាំមុន កើនឡើង ៩,០៧ ភាគរយ បើធៀបនឹងចំនួន ៣២២ លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ ២០២២។
និយាយទៅកាន់កាសែតខ្មែរថាមស៍លោកបានលើកឡើងទៀតថា “បណ្តាប្រទេសអាស៊ាននាំចេញទៅម៉ិកស៊ិកច្រើនជាងអ្វីដែលប្រទេសអាចនាំចេញទៅវិញបាន ហើយអាចធ្វើទៅបានតាមរយៈអតិរេកពាណិជ្ជកម្មដ៏ធំជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកដែលឈានដល់ជាង១៥០ ពាន់លានដុល្លារ” ។
លោកបានសង្កត់ធ្ងន់ថា ទិន្នន័យពាណិជ្ជកម្មត្រូវបានកត់ត្រាតាំងពីឆ្នាំ២០១៣ ហើយការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពចុងក្រោយបំផុតគឺនៅឆ្នាំ២០២៣ ដែលទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងម៉ិកស៊ិកនិងកម្ពុជា ទំនងជានឹងកើនឡើងដល់៤០០ លានដុល្លារនៅចុងឆ្នាំនេះ ដោយសារកម្ពុជាបន្តបង្កើនពាណិជ្ជកម្ម និងផលិតផលនាំចេញទៅម៉ិកស៊ិក។
វេទិកា IRBF ឆ្នាំ២០២៤ បានផ្តល់ឱកាសសម្រាប់ការពិភាក្សាដើម្បីបង្កើនការដឹកជញ្ជូន និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសម្រាប់ពាណិជ្ជកម្ម ដែលរៀបចំដឹកនាំដោយ Marco Neelsen នាយកប្រតិបត្តិនៃ MMC Ports Holding Sdn Bhd និង Teresa Mero Gõmez អនុរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្មបរទេសនៃក្រសួងពាណិជ្ជកម្មនិងទេសចរណ៍នៃប្រទេសប៉េរូ និង Edward Jules Esquire Savarimuthu, Jules Esquire Savarimuthu ទីប្រឹក្សាយុទ្ធសាស្ត្រនៃសមាគមអ្នកនាំចេញម៉ាឡេស៊ី (MEXPA) និងសភាពាណិជ្ជកម្ម និងឧស្សាហកម្មម៉ាឡេស៊ីអាហ្វ្រិក (MACCI)។
កិច្ចពិភាក្សាបានផ្តោតទៅលើការស្វែងយល់ពីតួនាទីសំខាន់នៃការតភ្ជាប់ក្នុងការលើកកម្ពស់ភស្តុភារ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ដែលអនុញ្ញាតឱ្យមានលំហូរទំនិញ និងសេវាកម្មឆ្លងកាត់ព្រំដែនដោយរលូន។
ចាប់តាំងពីរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានប្រកាសកាលពីពេលថ្មីៗនេះ នូវផែនការមេនៃប្រព័ន្ធដឹកជញ្ជូន និងភស្តុភារអន្តរកម្មទូលំទូលាយសម្រាប់ឆ្នាំ២០២៣-២០៣៣ (CITLS) ខ្មែរថាមស៍បានសួរអ្នកជំនាញពីរបៀបដែលកម្ពុជាអាចអនុវត្តផែនការមេ CITLS ដោយជោគជ័យ។
លោក Marco បានឆ្លើយតបថា “ការចំណាយថវិកាដើម្បីកែលម្អហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធគឺជារឿងត្រឹមត្រូវដែលត្រូវធ្វើ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលក៏នឹងត្រូវធ្វើការជាមួយអ្នកជំនាញក្នុងការកសាង និងប្រតិបត្តិការកំពង់ផែ និងមជ្ឈមណ្ឌលដឹកជញ្ជូនផងដែរ ដោយធ្វើតាមគំរូនៃប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ប៉េរូ និងប្រទេសឈានមុខគេផ្សេងទៀតខាងផ្នែកដឹកជញ្ជូន និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ។ ”
ទន្ទឹមនឹងនោះ រដ្ឋាភិបាលត្រូវបង្កើតក្របខ័ណ្ឌច្បាប់ត្រឹមត្រូវ ដែលអនុញ្ញាតឱ្យវិស័យឯកជនរួមសហការក្នុងការអនុវត្តផែនការមេ ហើយនោះជាវិធីកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដឹកជញ្ជូនប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពពេញលេញ។
ថ្លែងប្រាប់កាសែតខ្មែរថាមស៍ Savarimuthu ទីប្រឹក្សាយុទ្ធសាស្ត្រម៉ាឡេស៊ីនៃ MEXPA និង MACCI បានលើកឡើងថា “កម្ពុជាតែងតែជាគោលដៅសម្រាប់អាជីវកម្មម៉ាឡេស៊ី ហេតុនេះអ្នកវិនិយោគជាច្រើនបានទទួលជោគជ័យយ៉ាងខ្លាំង ហើយនិងខិតខំស្វែងរកឱកាសអាជីវកម្មដែលមានភាពធន់នៅក្នុងប្រទេស។ តាមពិតទៅ វិស័យអចលនទ្រព្យ ទេសចរណ៍ និងបដិសណ្ឋារកិច្ច គឺជាវិស័យដែលធុរកិច្ចម៉ាឡេស៊ីបានបណ្តាក់ទុន ក្រៅពីឧស្សាហកម្មកសិកម្មក៏ជាកត្តាសំខាន់ដែលទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគម៉ាឡេស៊ីផងដែរ។”
លោកបានបន្ថែមថា ជាមួយនឹងការកើនឡើងនៃការចំណាយលើការថែទាំសុខភាព វិស័យនេះក៏គួអោយចាប់អារម្មណ៍ក្នុងការ “វិនិយោគ” ផងដែរ។
លោកបានបន្តថា វិស័យផលិតកម្មនៅតែបន្តរីកចម្រើន ហើយកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងសហការត្រូវតែពង្រឹង ហើយអ្វីដែលធ្វើឲ្យកម្ពុជាមានភាពទាក់ទាញខ្លាំងនោះ គឺក្រុមហ៊ុនឯកជនអាចក្លាយជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិ ១០០ភាគរយ។
វេទិកានេះក៏បានផ្តល់នូវឱកាសពិភាក្សាចំនួនពីរផ្សេងទៀត ដែលមួយគឺស្តីពីការអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព និងការអនុវត្តពាណិជ្ជកម្ម ដែលជាផ្លូវឆ្ពោះទៅរកកំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងភាពសុខដុមនៃបរិស្ថាន ដើម្បីស្វែងយល់ពីតួនាទីដ៏សំខាន់នៃការអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយនិរន្តរភាព ស្វែងយល់ពីយុទ្ធសាស្ត្រ និងវិធីសាស្រ្តសម្រាប់ធុរកិច្ច រដ្ឋាភិបាល និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលដើម្បីប្រើប្រាស់ពាណិជ្ជកម្មជាកម្លាំងសម្រាប់និរន្តរភាពបរិស្ថាន និងវិបុលភាពពិភពលោក។
ប្រធានបទពិភាក្សាចុងក្រោយគឺ ‘Innovate to Collaborate’ ផ្តោតលើវិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា និងនវានុវត្តន៍ (STI)។