រដ្ឋាភិបាលនៅចុងអាណត្តិទី៦នេះ បានសម្រេចកែប្រែទំហំផ្ទៃដីឧទ្យានជាតិនៅទូទាំងប្រទេស ដោយបង្កើនផ្ទៃដីកាន់តែមានទំហំធំជាងមុន ដើម្បីធានាដល់ការគ្រប់គ្រង ការអភិរក្សជីវៈចម្រុះ ការលើកកម្ពស់ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី ការរក្សាលំនឹងបរិស្ថាន និងការចូលរួមចំណែកកាន់បន្ថយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុនិងហានិភ័យគ្រោះមហន្តរាយធម្មជាតិ។
ឧទ្យានជាតិដែលត្រូវបានកែប្រែទំហំផ្ទៃដីនោះ រួមមានឧទ្យាជាតិព្រះមុនីវង្សបូកគោ ឧទ្យាជាតិព្រះជ័យវរ្ម័ន-នរោត្តម ឧទ្យាជាតិវើនសៃ-សៀមប៉ាង ឧទ្យានជាតិកែប ឧទ្យាជាតិវីរៈជ័យ ឧទ្យាជាតិបទុមសាគរ ដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំឱរ៉ាល់ និងដែនជម្រកសត្វព្រៃគូលេន-ព្រហ្មទេព។
លោក នេត្រ ភក្ត្រា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថានបានថ្លែងប្រាប់ខ្មែរថាមស៍ពីម្សិលមិញថា ការកែប្រែឧទ្យានជាតិនិងដែនជម្រកសត្វព្រៃទាំងនេះ បន្ទាប់មានការសម្រួលព្រំប្រទល់ដីតំបន់ការពារធម្មជាតិ។ ការកែសម្រួលព្រំដីនេះ ដើម្បីផ្ដល់ជូនប្រជាពលរដ្ឋដែលបានប្រើប្រាស់និងអាស្រ័យផលជាយូរឆ្នាំមកហើយ។
លោកបន្តថា ការកែសម្រួលព្រំដីនេះ ដោយឈរលើមូលដ្ឋាននៃបច្ចេកទេសនិងទីតាំងនៃតំបន់ទាំងអស់នោះដោយក្រសួងបរិស្ថានបញ្ចូលនូវទំហំផ្ទៃដីដែលនៅសេសសល់មួយចំនួន ដើម្បីធានាការគ្រប់គ្រងតំបន់អភិរក្សធនធានធម្មជាតិ។
លោកបន្តថា៖ «ការរៀបចំនូវតំបន់ទាំងអស់នេះ គឺដើម្បីងាយស្រួលការការពារនិងគ្រប់គ្រង។ មួយទៀតការកំណត់នូវផ្ទៃដីបង្កើននោះ ដើម្បីជាមូលដ្ឋានចុះបញ្ជីដីរដ្ឋឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ហើយបោះបង្គោលព្រំដើម្បីកំណត់តំបន់ក្នុងបំណងទប់ស្កាតការពារការទន្ទ្រានកាន់កាប់ដីព្រៃរបស់យើង»។
អនុក្រឹត្យមួយក្នុងចំណោមអនុក្រឹត្យទាំងប្រាំបី ស្ដីពីការកែប្រែឧទ្យានជាតិនិងដែកជម្រកសត្វព្រៃ ចុះនៅថ្ងៃទី១៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ ដែលមានហត្ថលេខារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានសម្រេចថា ឧទ្យានជាតិព្រះមុនីវង្សបូកគោត្រូវបានបង្កើនផ្ទៃដីពីទំហំ ១៥៤ ៤៥៨ហិកតា មកផ្ទៃដីទំហំ ១៥៦ ១១៦ហិកតា។ វាស្ថិតក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តកំពត កំពង់ស្ពឺ និងខេត្តព្រះសីហនុ។
អនុក្រឹត្យដដែលបញ្ជាក់ថា ផ្ទៃដីដែលត្រូវបង្កើនសម្រាប់ឧទ្យានជាតិព្រះមុនីវង្សបូកគោ គឺបានមកពីការបញ្ចូលគ្នារវាងផ្ទៃដីតំបន់ឧទ្យានជាតិព្រះមុនីវង្សបូកគោដែលមានទំហំ
១៥៤ ៤៥៨ហិកតា និងតំបន់ឧទ្យានជាតិព្រះសុរាម្រិត-កុសមៈ ហើយនិងផ្នែកខ្លះនៃរបៀងអភិរក្សជីវៈចម្រុះប្រព័ន្ធតំបន់ការពារធម្មជាតិ ដែលមានផ្ទៃដី ១ ៦៥៨ហិកតា។
អនុក្រឹត្យកែប្រែឧទ្យាជាតិព្រះជ័យវរ្ម័ន-នរោត្តម បានសម្រេចថា ឧទ្យានជាតិព្រះជ័យវរ្ម័ន-នរោត្តមត្រូវប្ដូរឈ្មោះទៅជាឧទ្យាជាតិព្រះជ័យវរ្ម័ន-នរោត្តម «ភ្នំគូលេន» និងបង្កើនផ្ទៃដីពីទំហំ ៣៧ ៥០០ហិកតា មកផ្ទៃដីទំហំ ៦២ ៨៨៣ហិកតា ដែលស្ថិតនៅក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តសៀមរាប។ អនុក្រឹត្យនេះបញ្ជាក់ថា ផ្ទៃដីដែលត្រូវបង្កើនសម្រាប់ឧទ្យាជាតិព្រះជ័យវរ្ម័ន-នរោត្តម «ភ្នំគូលេន» គឺបានមកពីការបញ្ចូលគ្នារវាងផ្ទៃដីតំបន់ឧទ្យានជាតិព្រះជ័យវរ្ម័ន-នរោត្តម «ភ្នំគូលេន» ដែលមានទំហំ ៣៧ ៥០០ហិកតា និងតំបន់ការពារធម្មជាតិ ហើយនិងផ្នែកខ្លះនៃរបៀងអភិរក្សជីវៈចម្រុះឧត្តរ ដែលមានផ្ទៃដីទំហំ ២៥ ៣៨៣ហិកតា។
អនុក្រឹត្យកែប្រែឧទ្យានជាតិវើនសៃ-សៀមប៉ាង បានសម្រេចថា ឧទ្យានជាតិវើនសៃ-សៀមប៉ាង ត្រូវបានបង្កើនផ្ទៃដីពីទំហំ ៥៧ ៤៦៩ហិកតា មកផ្ទៃដីទំហំ ២៨០ ៣៥៩ហិកតា។ វាស្ថិតនៅក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តរតនគិរីនិងស្ទឹងត្រែង។ អនុក្រឹត្យនេះបន្តថា ផ្ទៃដីដែលត្រូវបង្កើនសម្រាប់ឧទ្យាជាតិ
វើនសៃ-សៀមប៉ាង គឺបានមកពីការបញ្ចូលគ្នារវាងផ្ទៃដីតំបន់ឧទ្យាជាតិវើនសៃ-សៀមប៉ាង ដែលមានទំហំ ៥៧ ៤៦៩ហិកតា និងផ្នែកខ្លះនៃរបៀងអភិរក្សជីវៈចម្រុះឧត្តរប្រព័ន្ធតំបន់ការពារធម្មជាតិ ដែលមានផ្ទៃដីទំហំ ២២២ ៨៩០ហិកតា។
អនុក្រឹត្យកែប្រែឧទ្យានជាតិកែប បានសម្រេចថា ឧទ្យានជាតិកែបត្រូវបានបង្កើនផ្ទៃដីពីទំហំ ១ ១៥២ហិកតា មកផ្ទៃដីទំហំ ១ ២៣០ហិកតា ដែលជាការពង្រីកក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តកែបតែម្ដង។
អនុក្រឹត្យកែប្រែឧទ្យានជាតិវីរជ័យ បានសម្រេចថា ឧទ្យានជាតិវីរៈជ័យត្រូវបានបង្កើនផ្ទៃដីពីទំហំ ៣៣២ ៥០០ហិកតា មកផ្ទៃដីទំហំ ៤០៥ ៧៦៦ហិកតា។ ឧទ្យានជាតិស្ថិតនៅក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តរតនគិរីនិងស្ទឹងត្រែង។ ការបង្កើនផ្ទៃដីឧទ្យានជាតិវីរជ័យ គឺមានមកពីបូកបញ្ចូលគ្នារវាងផ្ទៃដីតំបន់ឧទ្យាជាតិដែលមានទំហំ៣៣២ ៥០០ហិកតា និងតំបន់ការពារធម្មជាតិ ហើយនិងផ្នែកខ្លះនៃរបៀងអភិរក្សជីវៈចម្រុះឦសាន្ត ដែលមានផ្ទៃដីទំហំ ៧៣ ២៦៦ហិកតា។
អនុក្រឹត្យកែប្រែដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំឱរ៉ាល់ បានសម្រេចថា ដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំឱរ៉ាល់ត្រូវបានត្រូវបានបង្កើនផ្ទៃដីទំហំ ២៥៣ ៧៥០ហិកតា មកផ្ទៃដីទំហំ ២៥៨ ១៧២ហិកតា។ ដែនជម្រកសត្វព្រៃនេះ ស្ថិតក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តកំពង់ស្ពឺ កំពង់ឆ្នាំង និងពោធិ៍សាត់។ ការបង្កើនទំហំផ្ទៃដីដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំឱរ៉ាល់ គឺបានពីការបញ្ចូលគ្នារវាងតំបន់ការពារធម្មជាតិដែលមានផ្ទៃដីទំហំ ២៥៣ ៧៥០ហិកតា និងផ្នែកខ្លះនៃរបៀងអភិរក្សជីវៈចម្រុះជួរភ្នំក្រវ៉ាញ ដែលមានផ្ទៃដីទំហំ ៤ ៤២២ហិកតា។
អនុក្រឹត្យកែប្រែដែនជម្រកសត្វព្រៃគូលេន-ព្រហ្មទេព បានសម្រេចថា ដែនជម្រកសត្វព្រៃគូលេន-ព្រហ្មទេព ត្រូវបានបង្កើនផ្ទៃដីពី ៤០២ ៥០០ហិកតា មកផ្ទៃដីទំហំ
៤២៨ ៩២១ហិកតា។ ដែនជម្រកសត្វព្រៃនេះស្ថិតក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តសៀមរាប ព្រះវិហារ និងខេត្តឧត្ដរមានជ័យ។ ការបង្កើនទំហំផ្ទៃដីដែនជម្រកសត្វព្រៃគូលេន-ព្រហ្មទេព គឺបានមកពីការបញ្ចូលគ្នារវាងតំបន់ការពារធម្មជាតិដែលមានផ្ទៃដីទំហំ៤០២ ៥០០ហិកតា និងផ្នែកខ្លះនៃរបៀង
អភិរក្សជីវៈចម្រុះឧត្ដរ ដែលមានផ្ទៃដីទំហំ ២៦ ៤៧១ហិកតា។
ដោយឡែកសម្រាប់ខ្លឹមសារនៅក្នុងអនុក្រឹត្យកែប្រែឧទ្យានជាតិបទុមសាគរវិញ បានសម្រេចថា ឧទ្យានជាតិនេះត្រូវបានកែប្រែផ្ទៃដីពីទំហំ ១៧១ ២៥០ហិកតាមកផ្ទៃដីទំហំ ១៤៣ ៨៩៥ហិកតា ប៉ុន្តែនៅក្នុងអនុក្រឹត្យបានបញ្ជាក់ថា ផ្ទៃដីទំហំ ២៧ ៣៥៥ហិកតាដែលបានកាត់ចេញនោះត្រូវធ្វើអ្វីនោះទេ។ ឧទ្យានជាតិនេះស្ថិតក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តកោះកុង។
នៅក្នុងអនុក្រឹត្យទាំងប្រាំបីនោះ បានលើកឡើងថា ក្រសួងបរិស្ថានមានសមត្ថកិច្ចរៀបចំការកែប្រែនិងគ្រប់គ្រងតំបន់ឧទ្យានជាតិទាំងនេះ ដោយសហការជាមួយក្រសួង ស្ថាប័ន រដ្ឋបាលខេត្ត ដើម្បីធានាដល់ការគ្រប់គ្រងបរិស្ថាន ការអភិរក្សជីវៈចម្រុះ ការប្រើប្រាស់ធនធានធម្មជាតិប្រកបដោយនិរន្តរភាព និងការរស់នៅដោយចីរភាពស្របតាមច្បាប់និងលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តជាធរមាន។
ខ្លឹមសារអនុក្រឹត្យទាំងនោះបានបញ្ជាក់ថា៖ «លិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការកំណត់តំបន់សហគមន៍ តំបន់ប្រើប្រាស់ដោយចីរភាព ការវិនិយោគ ការចេញប័ណ្ណដីធ្លី ឬការអនុញ្ញាតឱ្យប្រើប្រាស់ដីធ្លីដែលអនុលោមតាមព្រះរាជក្រឹត្យស្តីពីការបង្កើតតំបន់ការពារធម្មជាតិ អនុក្រឹត្យស្ដីពីការបង្កើតរបៀងអភិរក្សជីវៈចម្រុះប្រព័ន្ធតំបន់ការពារធម្មជាតិ ច្បាប់ និងលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តពាក់ព័ន្ធជាធរមាន។ វាត្រូវមានអានុភាពអនុវត្តបន្តរហូតដល់មានលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តថ្មីមកជំនួសស្របតាមបទប្បញ្ញត្តិនៃអនុក្រឹត្យនេះ»។
លោក ឃឹម ហ្វីណង់ អភិបាលរងខេត្តសៀមរាប បានលើកឡើងថា ការបង្កើនទំហំផ្ទៃដីឧទ្យាជាតិព្រះជ័យវរ្ម័ន-នរោត្តម «ភ្នំគូលេន» ជាការច្របាច់បញ្ចូលគ្នារវាងឧទ្យាជាតិព្រះជ័យវរ្ម័ន-នរោត្តម «ភ្នំគូលេន» និងតំបន់ការពារធម្មជាតិ ព្រមទាំងផ្នែកខ្លះនៃរបៀងអភិរក្សជីវៈចម្រុះឧត្តរក្នុងខេត្តសៀមរាប។
លោកនិយាយថា ការបញ្ចូនគ្នានេះ គឺមិនផលប៉ះពាល់ដល់ផ្ទៃដីរបស់ប្រជាសហគមន៍ទេ ព្រោះផ្ទៃដីទាំងអស់ដែលដាក់បញ្ចូលគ្នាក្នុងឧទ្យាជាតិព្រះជ័យវរ្ម័ន-នរោត្តម
«ភ្នំគូលេន» បានចែងក្នុងច្បាប់ជាតំបន់ការពារធម្មជាតិឆ្នាំ១៩៩៣ និងតំបន់អភិរក្សជីវៈចម្រុះឆ្នាំ២០០៧។ លោកបន្ថែមថា៖ «ការកែប្រែនេះ ដើម្បីធានាការគ្រប់គ្រងវា»។
លោក ហេង គឹមហុង ប្រធានកម្មវិធីផ្នែកស្រាវជ្រាវ និងតស៊ូមតិនៃសមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា និងបណ្ដាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ បានសាទរចំពោះការពង្រីកទំហំផ្ទៃដីសម្រាប់ឧទ្យានជាតិទាំងអស់នេះ ហើយថែមទាំងជំរុញឱ្យមានការពារបន្ថែមទៀត ជាពិសេសយន្តការពង្រីងចំនួនឧទ្យានុរក្សនៅក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិ។ បន្ថែមពីនេះ គឺស្នើឱ្យមានការចូលរួមពីប្រជាសហគមន៍ និងមិនត្រូវបង្កស្មុគស្មាញដល់ពួកគេ។ យ៉ាងណាលោកកត់សម្គាល់ឃើញថា ក្នុងចំណោមឧទ្យានជាតិទាំងនេះ គឺឧទ្យានជាតិបទុមសាគរដើរតួយ៉ាងសំខាន់ពីការផ្សារភ្ជាប់ផ្នែកម្ខាងនៃភ្នំក្រវ៉ាញ ដែលទីនោះពោរពេញដោយគម្របព្រៃឈើ។ វាជាព្រៃដ៏មានឥទ្ធិពលសម្រាប់ជីវៈចម្រុះ ប៉ុន្តែផ្ទៃដីក្នុងតំបន់នោះត្រូវបានកាត់ចេញជាបន្តបន្ទាប់ទៅឱ្យក្រុមហ៊ុនឯកជន ដើម្បីអភិវឌ្ឍក្នុងទម្រង់រូបភាពផ្សេងៗគ្នា។
លោកព្រួយបារម្ភពេលឃើញសម្មភាពនេះមកលើតំបន់ឧទ្យានជាតិបទុមសាគរដែលជាផ្នែកមួយយ៉ាងសំខាន់របស់ជីវៈចម្រុះ ជាពិសេសជាដែនជម្រករបស់សត្វព្រៃ។ ដូច្នេះប្រសិនបើនៅតែកាត់ផ្ទៃដីផ្ដល់ឱ្យក្រុមហ៊ុនដើម្បីអភិវឌ្ឍដោយគ្មានការពិគ្រោះយោបាលជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធទេ វាធ្វើឱ្យខាត់បង់ច្រើនដល់ធនធានធម្មជាតិ៕