We kunnen de zestigplussers beschermen

Het ziekenhuis heeft zijn werk gedaan en de bevolking heeft trouw afstand gehouden, het is tijd om nu de huisarts in stelling te brengen. Alle Nederlanders, jong en oud, hebben een huisarts. Als de overheid meehelpt, kunnen de 4.700 huisartsen zorgen dat ouderen worden beschermd tegen luchtweginfecties, Covid-19 incluis, en andere kwalen die met de leeftijd komen.

Als dat niet met logistieke overheidssteun wordt georganiseerd, vrees ik voor een tweede golf van de epidemie wanneer de afstandsmaatregelen worden versoepeld.

Uit de combinatie van de onderzoeken van het RIVM en de Sanquin-bloedbanken bij een doorsnee van de bevolking kun je afleiden dat infecties onder jongvolwassenen vaker zonder ziekteverschijnselen verlopen en dat mensen van middelbare leeftijd en ouderen vaker ziek worden van het virus. Minder dan 10 procent lijkt slechts geïnfecteerd geraakt doordat de maatregelen zo effectief waren. Wat betekent dat nog steeds 90 procent binnen elke leeftijdsgroep vatbaar is voor een nieuwe infectie met het coronavirus.

Ook blijven er ondanks alle afstandsmaatregelen nog steeds genoeg infecties plaatsvinden om op veel plekken risico op een nieuwe infectie te lopen. Het eerste waar de overheid voor moet zorgen is dat er genoeg mondkapjes zijn voor iedereen in Nederland. Elk mens zal op straat en bij samenkomsten mondkapjes moeten dragen, omdat zovelen niet merken dat ze het virus bij zich dragen. Via de huisarts kunnen die met nauwkeurige instructies naar je huis worden gestuurd en dat zolang als de epidemie aanhoudt.

Ouderdomsziekten

In Nederland zijn 4,3 miljoen mensen boven de 60 jaar. Vanaf die leeftijd beginnen ouderdomsziekten zich op te hopen en Covid-19 komt daar nog eens bovenop. Dit aspect is veronachtzaamd.

Als er een toename van coronavirusinfecties plaatsvindt onder de zwakste ouderen met de meeste onderliggende aandoeningen, leidt dit op zijn minst tot een overmaat aan ziekenhuisopnames. Alleen de huisarts kan die groep kwetsbaren uit het ziekenhuis houden of naar het ziekenhuis verwijzen als dat nodig is. Op dit moment is dit een groot probleem: mensen met bijvoorbeeld acute hartklachten mijden de dokter en verwijzing door de huisarts naar een specialist ligt vrijwel stil.

Aan 60-plussers wordt al vanwege hun verslechterde afweersysteem aangeraden zich te laten vaccineren tegen griep, pneumokokken, pneumonie en gordelroos en soms ook kinkhoest, die op oudere leeftijd ellende veroorzaken; daar kan te zijner tijd vrij eenvoudig het coronavirusvaccin aan toegevoegd worden. Niemand weet echter wanneer dat vaccin beschikbaar is.

Wel kunnen we het rijksvaccinatieprogramma voor 60-plussers uitbreiden met zogeheten passieve immunisatie, via het toedienen van antistoffen aan ouderen boven de 60 jaar als ze een bewezen coronavirusinfectie hebben en progressieve luchtwegklachten.

Lees ook Er zijn vijf wegen naar een vaccin – en ze duren allemaal lang

Hyperimmuun globuline

Er zijn inmiddels de eerste proeven gedaan die erop wijzen dat deze strategie, mits op tijd begonnen, succes kan hebben. De lokale productie van een coronavirusantistofpreparaat – ‘hyperimmuun globuline’ – moet worden opgeschaald tot een voorraad voor minstens 20.000 ouderen. Alle 60-plussers zouden deze passieve immunisatie van de huisarts moeten kunnen krijgen bij het eerste teken van aanhoudende kortademigheid.

Dat betekent tevens dat op de kortst mogelijke termijn bij elke huisartsenpraktijk afname van speeksel of een wattenstaafje voor testen op virus in de neus-keelholte mogelijk moet worden.

Dan kan meteen een injectie met antistoffen gegeven zodra de uitslag van de virustest bekend is en zolang het vaccin nog niet beschikbaar is.

Het op orde krijgen van de logistiek voor het beschermen van de ouderen moet de hoogste prioriteit van de overheid zijn, naast het op orde zijn van de logistiek van het aan het werk krijgen van de 60-minners.

Het op orde zijn van deze logistiek, waarin de huisartsen de belangrijkste schakel vormen, is het belangrijkste criterium om snel tot versoepeling van de huidige lockdownmaatregelen te kunnen overgaan.