Geen landelijk systeem voor aanpak agressie in OV
Agressie in het OV kan makkelijker aangepakt worden als alle vervoerders en de politie landelijk informatie over geweldsincidenten delen. Toch komt er voorlopig geen landelijk systeem waarin alle vervoerders en politie informatie registreren en analyseren, want de stadsvervoerders en NS zien geen meerwaarde in zo’n systeem. Deze vervoerders denken dat hun eigen systemen en onderlinge afspraken voldoende zijn om het probleem aan te pakken.
Dit blijkt uit onderzoek dat in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu is uitgevoerd door onderzoeksbureau DSP-groep. De Tweede Kamer verzocht het ministerie eerder uit te zoeken of het mogelijk was om een landelijk data-analysesysteem te creëren voor incidenten in het openbaar vervoer. Gedacht wordt dat het hierdoor makkelijker is om informatie landelijk uit te wisselen en dus de sociale veiligheid te verbeteren.
Streekvervoerders
De streekvervoerders zijn voorstander van een dergelijk systeem, omdat dit zorgt voor completer overzicht van alle gepleegde misdaden. Het biedt naar verwachting meer inzicht in locaties die vaak getroffen worden, tijden waarop agressie het meeste voorkomt en zorgt zelfs voor meer duidelijkheid over de aanleiding voor bepaalde incidenten. Daarnaast denken de regionale vervoerders dat het gemakkelijker zal worden om potentiële daders aan te pakken die concessiegrenzen overschrijden.
Weliswaar wordt nu al samengewerkt, maar de streekvervoerders menen dat dat de informatie-uitwisseling tussen de betrokken partijen op dit moment te vrijblijvend is en nauwelijks gestructureerd plaatsvindt. Deze vervoerders zeggen niet goed te weten wie ze moeten benaderen als aanspreekpunt bij de regionale politie. Met name informatie over de incidenten bij NS wordt door de regionale vervoerders gemist.
NS en streekvervoerders
Maar NS, GVB, RET en HTM zien geen meerwaarde in een landelijk systeem. De drie stadsvervoerders stellen zelf al afspraken te hebben gemaakt op het gebied van samenwerking, overleg en informatiedeling. Daarbij worden over het algemeen ook aangrenzende streekvervoerders betrokken. Een nieuw systeem zal aan hen dus weinig nieuwe informatie geven.
NS heeft laten weten dat het al deelneemt aan diverse samenwerkingsstructuren waar op regionaal gebied informatie wordt uitgewisseld met andere vervoerders en met de politie. De landelijke spoorvervoerder heeft naar eigen zeggen voldoende informatie voor sturing om de lokale aanpak en inzet te bepalen, bijvoorbeeld waar en hoeveel V&S-medewerkers worden ingezet en waar extra maatregelen nodig zijn. Het is echter opvallend dat de streekvervoerders juist van mening zijn ze informatie van NS missen.
Reactie onderzoekers
De onderzoekers zijn van mening dat een landelijk systeem wel degelijk voordelen kan hebben. Dit onderzoek heeft uitgewezen dat er op dit moment een beperkt zicht bestaat op de incidenten op knooppunten en dat informatie ontbreekt over het werkelijke aantal slachtoffers en het aantal slachtoffers geteld wordt in de registraties. Met name voor het opstellen van beleid en voor een evaluatie van maatregelen zou dit slim kunnen zijn.
Toch adviseren ze om een landelijk systeem niet van bovenaf op te leggen. Dit werkt namelijk alleen als er inzet is van alle betrokken partijen en juist die inzet ontbreekt op dit moment. Er kan dus beter gewerkt worden aan een alternatief systeem. Daarbij is het vooral essentieel dat er structureel overleg plaatsvindt tussen alle betrokken partijen, aangezien de huidige overleggen gewoonlijk als ‘vrijblijvend’ worden getypeerd.
Alternatief
De onderzoekers zijn zelf al op de proppen gekomen met een alternatief. Ze stellen voor om gegevens over incidenten landelijk uit te wisselen door standaardrapportages en via structurele overleggen tussen vervoerders onderling en met politie. Dit is al voorgelegd aan de vervoerders en kon op meer draagvlak rekenen. Hiermee wordt alsnog informatie landelijk gedeeld en de standaardrapportages moeten ook uitkomsten bevatten van analyses die de verschillende vervoerders en politie hebben uitgevoerd.
Als deze uitwisseling overstijgend plaatsvindt, verwachten de onderzoekers dat dit zorgt voor een compleet beeld van agressie in het OV. “Dit systeem biedt een goed alternatief om dezelfde beoogde doelen te bereiken en zo een bijdrage te leveren aan de verbetering van de sociale veiligheid in het openbaar vervoer”, aldus de onderzoekers, die denken dat dit zelfs stapsgewijs kan doorgroeien naar een landelijk data-analysesysteem. De staatssecretaris heeft toegezegd te onderzoeken hoe dit gerealiseerd kan worden.
Lees hier het rapport van DSP-groep.
