Agent met trauma te vaak aan lot overgelaten

De vakbond heeft een zwartboek gemaakt waarin de verhalen van zeven agenten zijn opgetekend. Het zijn politiemensen bij wie het lijntje breekt na de zoveelste zelfmoord, weer een steekpartij of een mislukte reanimatie. Voor het zwartboek met de titel ‘Zie me staan’, dat vandaag wordt gepresenteerd, heeft schrijfster Trea van Vliet mensen gesproken ‘die last kregen van een slopende combinatie van nachtmerries, prikkelbaarheid, woede-uitbarstingen, achterdocht, concentratieproblemen, schrikachtigheid en vermijdingsgedrag’.

,,Dat zijn ook voor de leidinggevende niet de meest makkelijke mensen,’’ zegt voorzitter Jan Struijss van de NPB. ,,Maar al te vaak wordt er dan aangestuurd op ontslag. Je krijgt niet het luisterend oor dat je nodig hebt; je krijgt een jurist op je dak.’’

In het zwartboek staat bijvoorbeeld het verhaal van Mandy. Ze moet camerabeelden uitzoeken voor een zaak over een doodgeschoten vrouw. Het rechercheteam en het OM zijn het niet met elkaar eens over de beelden voor de televisiekijkers: moet het schieten op de vrouw getoond worden totdat ze in elkaar zakt, of totdat het kindje van de vrouw naar haar moeder toe loopt en bij haar gaat zitten. Tijdens een pauze loopt Mandy ze een supermarkt in. ‘Niet gaan snaaien,’ denkt ze en loopt naar het fruit. De beveiliging houdt haar na de kassa aan. Ze heeft twee chocoladerepen in haar tas. Mandy plast in haar broek. Alle stress, de zorg voor haar doodzieke man, en alle gruwelijke beelden van afgelopen jaren komen voorbij. Winkeldiefstal, oordeelt de korpsleiding. Mandy wordt ontslagen. Het duurt twee jaar voordat haar PTSS wordt erkend en haar ontslag teruggedraaid wordt.

Hoeveel agenten voor de kiezen krijgen, blijkt uit het verhaal van Gijs. Hij is nog maar 28 maar heeft al 40 doden onder zijn handen gehad. Schietpartijen, zelfmoorden, verkeersongevallen. Na twee mislukte bloederige reanimaties knapt er iets. ,,Ik belde mijn vriendin en vroeg haar of ze me veranderd vond. Ze vertelde me dat ze soms bang voor me was. Als er iets op de grond viel in de keuken, ik noem maar wat, moest de hele wereld het ontgelden.’’

,,Het gaat ook weleens goed,’’ zegt Struijs. ,,Dan bof je met een leidinggevende die wél oog heeft voor de menselijke maat en echt persoonlijke aandacht voor je heeft.’’

De NPB wil met het zwartboek  de korpsleiding ervan overtuigen dat de PTSS-zorg beter moet. Op papier lijkt alles goed geregeld, maar volgens de NPB in de praktijk niet. Struijs: ,,Momenteel worden meldingen volgens het korps ‘gemiddeld binnen drie maanden’ in behandeling genomen. Dat is gewoon te lang als het gaat om mensen met psychosociale problemen.’

Volgens de vakbond is ook de managementcultuur binnen de Nationale Politie fnuikend voor mentale blessures van agenten. Struijs: ,,In de huidige cultuur levert het blijkbaar punten op als je een zieke medewerker zo lang mogelijk laat wachten op de erkenning van zijn PTSS als beroepsziekte of op een smartengeldvergoeding. Keer op keer haalt het korps juridisch alles uit de kast om onder de erkenning van nieuwe PTSS-diagnoses uit te komen.’’

,,Ook de politiek mag zich door deze verhalen aangesproken voelen,’’ vindt Struijs. ,,De kille manier waarop het korps op de gezondheidsproblemen van deze collega’s heeft gereageerd is immers voor een groot deel terug te voeren op de bezuinigingen die de politie de afgelopen tien jaar zijn opgelegd.’’