Weer aanwijzingen dat BMR-vaccin beschermt tegen corona
Opnieuw hebben wetenschappers voorzichtige aanwijzingen gevonden dat het vaccin tegen bof, mazelen en rode hond de ernst van covid-19 kan tegengaan. Dat zou verklaren waarom jongere mensen zo weinig last hebben van het coronavirus, stellen onderzoekers verbonden aan de Amerikaanse ngo de World Organization: die hebben de prik gehad, en ouderen vanaf ongeveer 50 jaar niet.
De onderzoekers wijzen onder meer op de raadselachtige waarneming dat er na de corona-uitbraak op het vliegdekschip de USS Roosevelt maar één bemanningslid in het ziekenhuis ligt, terwijl er 955 positief testten. Uitgaand van de gemiddelden zouden dat er eerder tientallen moeten zijn, becijfert internist Larry Tilley. Zelfs als je rekening houdt met de gemiddeld jongere leeftijd aan boord.
‘Dit is niet zomaar een kleine afwijking, dit zit mijlenver naast de norm’, aldus de arts in een persverklaring. De reden zou zijn dat er aan boord van vliegdekschepen een strikt vaccinatiebeleid geldt, aldus de onderzoekers.
Boven de 50
Uit gegevens uit diverse landen blijkt bovendien dat de kans op ziekenhuisopname en sterfte sterk stijgt boven de 50 jaar. Dat is ongeveer de leeftijdsgrens waaronder men als kind de BMR-prik heeft gehad, aldus de World Organization. In Nederland zit het combinatievaccin sinds 1987 in het rijksvaccinatieprogramma; losse inentingen tegen rode hond en mazelen zijn er sinds midden jaren zeventig.
Immunologen van de Universiteit van Cambridge wezen twee weken geleden ook al op dat opvallende patroon. De reden zou zijn dat de drie virussen subtiele moleculaire overeenkomsten hebben met het nieuwe coronavirus. Daardoor zou ‘kruisbescherming’ optreden: het vaccin zou ook de gevolgen van covid dempen.
‘Intrigerend’, vindt Cécile van Els, immunoloog bij het RIVM en hoogleraar vaccinologie bij de Universiteit Utrecht. Maar er is nog geen reden om te stellen dat ouderen gebaat zijn bij een BMR-vaccinatie, waarschuwt ze. Zo zijn de moleculaire overeenkomsten tussen het covidvirus en de BMR-virussen erg klein.
‘Echte kruisreactiviteit van de antistoffen heeft men in elk geval niet bewezen’, vindt ze. ‘En ouderen zijn inderdaad wel van voor de BMR-vaccinatie, maar ze hebben ook allerlei andere problemen met de veroudering van hun immuunsysteem.’
Bof en mazelen gehad
Of ouderen die de virusziekten nog hebben doorgemaakt ook meer bescherming tegen corona hebben, is overigens onduidelijk. Denkbaar is dat het vaccin een vorm van bescherming biedt die de ziekte niet geeft, zegt Van Els. ‘Het immuunsysteem kan bij een doorgemaakte infectie net even anders reageren dan na vaccinatie.’
Het is niet voor het eerst dat onderzoekers wijzen op een mogelijke beschermende werking van een bestaand vaccin. In artsenblad The Lancet zetten wetenschappers onder leiding van de Nijmeegse hoogleraar Mihai Netea zaterdag nogmaals de aanwijzingen op een rij dat het ‘BCG-vaccin’ tegen tuberculose zou beschermen tegen de ergste gevolgen van covid-19.
Zo blijkt het vaccin ook deels te beschermen tegen de gevolgen van gele koorts, en lijken landen waar veel wordt geënt tegen tuberculose minder zwaar getroffen door corona. Dat kan komen doordat het vaccin het aangeboren immuunsysteem, frontlinie van de afweer, een oppepper geeft. Een aantal ziekenhuizen in Nederland en Australië onderzoekt of Netea’s idee kan kloppen.
Vaccin is schaars
Op de achtergrond speelt nog een reden voor de brief in The Lancet. Toen Netea eerder zei dat het BCG-vaccin misschien beschermt tegen corona, ontstond er in ons land prompt een run op dat vaccin. Het is ‘zeer belangrijk’ om dat te voorkomen, schrijft Netea nu, samen met niemand minder dan WHO-topman Tedros Adhanom Ghebreyesus. Het vaccin is immers schaars, en hard nodig voor de bestrijding van tuberculose.
‘Iedereen, zowel aan de academische kant als bij de WHO, heeft hetzelfde mening, namelijk dat we gewoon op de data moeten wachten voordat we conclusies kunnen trekken’, benadrukt Netea desgevraagd per e-mail. ‘Op dit moment is er alleen nog maar een hypothese.’
Het vaccin tegen corona, hoe is het daar mee?
Al voor het eind van het jaar is er een inenting tegen corona, zo ging het vorige week opeens rond. Vijf kandidaat-vaccins worden zelfs al getest op mensen. Ruis, of reden voor optimisme? Tijd voor een bijprater in tien vragen.
Steeds meer kenners durven in ieder geval de hoop uit te spreken dat er voor het eind van het jaar een werkend vaccin is, nu Britse wetenschappers een vaccin tegen het nieuwe coronavirus met succes hebben getest op apen.
Hoe zit dit virus in elkaar? Wanneer kunnen we het vaccin verwachten? Krijgen we deze zomer een adempauze in de verspreiding? In deze podcast kunt u het horen van hoogleraar moleculaire virologie van het LUMC Eric Snijder en wetenschapsjournalist van de Volkskrant, Maarten Keulemans.