Het 'ziekmakende' werkregime bij PostNL: elke 4 seconden een pakketje sorteren

Messcherpe targets, korte pauzes, fysiek zwaar werk. Wie dacht dat dergelijke taferelen zich slechts bij webgigant Amazon in de VS voordoen, heeft het mis. In de Hollandse polder gaat het er bij PostNL niet veel anders aan toe, claimen pakketsorteerders en vakbond FNV.

,,Ik moet 854 pakjes per uur verwerken, sorteren en afhandelen”, vertelt sorteerder Suzanne Hertog. De dertiger werkt sinds een jaar op PostNL-depot in het Groningse Kolham. Samen met tientallen collega’s voerde ze vanmiddag actie voor een fatsoenlijk loon, meer pauzes en een vast dienstverband.

Hertog is trouwens niet haar echte naam, op uitdrukkelijk verzoek is in dit stuk een pseudoniem gebruikt. Haar echte naam is bij de redactie bekend.

Die 854 te sorteren pakjes – elke 4,2 seconde één - is het absolute minimum, zegt ze. ,,Zelf zit ik er boven en ben ik een van de snellere medewerkers in het depot.” Hertog noemt de productietarget ziekmakend. ,,Het ziekteverzuim ligt hoog. Veel collega’s kampen met rugklachten, schouder- en elleboogproblemen, polsklachten.” Het loon - onder de tien euro per uur als ze voor zes uur wordt opgeroepen - is ook bepaald niet riant.

De pakjes die ze moeten sorteren zijn meestal licht (100 gram tot een kilo), maar lang niet altijd. ,,Er zitten pakketten van 20 kilogram of meer tussen.” Geestelijk is de werkdruk eveneens hoog, aldus Hertog. ,,Medewerkers raken overspannen en gestresst door de hoge targets.”

De pauze – een kwartiertje per twee uur als het kan – is hard nodig om je op te laden, zegt Hertog. De doelstellingen blijken niet voor iedereen haalbaar. ,,Slaag je er niet in, dan word je elders op het depot geplaatst. Of ze bedanken je helemaal voor je diensten.”

FNV-bestuurder Masja Zwart bevestigt het door Hertog geschetste beeld en noemt de situatie op de circa twintig depots van PostNL ziekmakend. De bond stelt dat PostNL via schijnsconstructies de wet ontwijkt. Dat doet het bedrijf door vrijwel uitsluitend met uitzendkrachten te werken die het via payrolbedrijven en uitzendbureaus inhuurt. 

,,Slechts 10 tot 20 procent van de circa 4.000 medewerkers op depots is in vaste dienst. Zij doen exact hetzelfde werk als de uitzendkrachten.” 

Zwart wijst op het afgelopen december verschenen rapport van de Inspectie SZW. Daaruit blijkt dat PostNL met uitzender In Person de wet overtrad in de depots van Amersfoort, Goes en Waddinxveen. ,,Door met uitzendbedrijven te werken, heeft PostNL minder kosten en geen last van ziekteverzuim. ,,Zieke medewerkers zijn immers simpel vervangbaar”, zegt Zwart.

Vanmiddag eiste de FNV dat PostNL alle sorteerders in vaste dienst neemt. Met tientallen pakketsorteerders uit Kolham, Waddinxveen, Dordrecht en Den Bosch toog Zwart daarvoor speciaal naar het PostNL-hoofdkantoor te Den Haag. Daar boden ze de directie een ‘Gouden Pakket’ aan. ,,Wij willen dat alle sorteerders een eerlijk loon krijgen, vakantiegeld, en dat ze pensioen opbouwen.”

De FNV laat het niet bij acties. Mede vanwege het rapport van de arbeidsinspectie is de bond naar de rechter gestapt. De eis: vijf miljoen euro aan achterstallig loon voor personeel op de depots in Amersfoort, Goes en Waddinxveen. 

Binnenkort stuurt de vakbond nóg een dagvaarding naar PostNL en payroller 365 Werk. Ditmaal voor misstanden bij het depot in Kolham, Groningen. Ook hier ligt er een rapport van de Inspectie SZW. Zwart: ,,In beide rapporten constateert de Inspectie dat er sprake is van uitzenden en níet van onderaanneming, en dat er dus loon zoals in de cao PostNL betaalt zou moeten worden."

Volgens FNV-bestuurder Masja Zwart kan PostNL gemakkelijk aan de wet te voldoen. ,,Uit onze berekeningen blijkt dat voor 2 cent extra per pakket je alle werknemers CAO-loon kunt betalen. En voor 4 cent per pakket meer valt iedereen in vaste dienst te nemen.”

De vakbond wijst erop dat PostNL ruim twee derde van de pakketjesmarkt in Nederland bezit. Alleen in het laatste kwartaal van 2017 groeide de pakkettak al met 20 procent. Tijdens de feestdagen werd een record van bijna 33 miljoen pakjes afgeleverd. 

Al met al draaien de pakketbezorgers op voor het rendementsdenken, stelt de FNV. ,,Met de pakketjestak probeert PostNL de dalende omzetten van de posttak te compenseren. Zo worden de aandeelhouders tevreden gehouden.”