Geachte leden van de Tweede Kamer der Staten Generaal,

Nu tijdens de Eurotop van 28 en 29 juni a.s. de regeringsleiders historische beslissingen over de toekomst van de monetaire unie en de euro zullen nemen en de Tweede Kamer bij die besluitvorming belangrijke controlerende en initiërende taken heeft, richt ik mij in deze open brief tot u.

Nederlandse inzet toekomst EU en euro

Zowel in het Nederlandse regeerakkoord als in de Europa-speech van premier Mark Rutte van 2 maart jl. in Berlijn is, betreffende de toekomst van de Europese Unie (EU) en de monetaire unie (EMU), de Nederlandse inzet helder (maar niet consequent) uiteengezet.

Kort samengevat is de regering van mening dat de EU géén ‘unstoppable train towards federalism’ (de zogeheten 'ever closer union’) mag worden. En wat betreft de EMU moet, volgens het mantra ‘a deal is a deal’, de sinds 2010 met voeten getreden Verdragsrechtelijke no-bail-out-bepaling ‘geloofwaardig hersteld’ worden. Het laatste betekent overigens in zuivere zin wel dat:

1. het permanente noodfonds (ESM) uitgefaseerd wordt, en dus niet uitgebouwd tot een Europees monetair fonds,
2. de Europese Centrale Bank (ECB) weer tot normaal i.p.v. herverdelend monetair beleid over gaat,
3. toepassing van de bij de ECB voor de volgende crisis klaarstaande ‘big bazooka’ (ongelimiteerde monetaire financiering van dan in problemen komende eurolanden) geblokkeerd wordt, en
4. binnen het Euro-betalingssysteem (Target 2) de steeds verder oplopende vorderingen van de centrale banken van de sterkere landen op die van de zwakkere ook eens daadwerkelijk (periodiek) afgerekend gaan worden.

De vraag is echter of in het veranderende Europese politieke speelveld, ondanks de inmiddels gevormde coalitie met een aantal kleinere Noord-Europese EU-landen, de Nederlandse inzet wel kan worden gerealiseerd. De verzwakte en uitgebluste Angela Merkel staat immers onder toenemende druk van de energieke Emmanuel Macron om hem bij diens europlannen tegemoet te komen. Daardoor zal het lastig zijn een nog verdergaande Europese politieke transferunie tegen te houden, laat staan de sinds 2010 al op die weg genomen stappen ongedaan te maken.

Maar de zorgen gaan veel verder.

Zowel Nederlandse als Franse euro-visie destructief

Kort gezegd, leidt de Franse visie uitsluitend tot efficiëntere herverdeling van de dan steeds verder toenemende armoede in de economisch zwakkere landen over de economisch sterkere landen. Dus tot een steeds verdergaande Europese transferunie waarin sterkere landen worden meegetrokken in de economische en sociale ellende van zwakkere landen. En toepassing van de Nederlandse visie leidt, zeker in tijden van economische neergang, tot het steeds verder dichtknijpen van de strot van de zwakkere zuidelijke eurolanden. Daarom zal de euro in beide gevallen vroeger of later sneuvelen, en hoe langer dat duurt, hoe groter de schade zal zijn. Dit gaat gepaard met risico’s voor het voortbestaan van verstandige Europese samenwerking in bredere zin, zoals de interne handelsmarkt.

Ondertussen bezwijkt Italië steeds meer onder het rigide en destructieve one-size-fits-all/none euro-regime en komt de nieuwe euro-vijandige Italiaanse regering daartegen in opstand.

Motie Leijten: uitwerken euro-alternatieven van cruciaal belang

Een maatschappelijk en politiek debat hoe het met de monetaire unie anders zou kunnen en moeten is daarom van cruciaal belang. En gelet op de Eurotop van juni kan daarmee ook niet langer worden gewacht.

In dit licht bezien getuigt het niet van adequaat inzicht en verantwoordelijkheidsbesef dat een meerderheid van uw Kamer eerder dit jaar de motie van uw lid Renske Leijten (SP) over het uitwerken van euro-alternatieven heeft verworpen.

Cruciaal punt is immers dat zowel de Franse als de Nederlandse visie blijft uitgaan van de huidige voor de eurolanden ongeschikt en destructief gebleken one-size-fits-all/none euro-structuur. De economisch zo van elkaar verschillende eurolanden behoeven nu eenmaal, hoe je het ook wendt of keert, een Europese monetaire ‘flexibele’ structuur van onderling aanpasbare wisselkoersen en rentedifferentiatie op nationaal lidstaatniveau.

The Matheo Solution (TMS) biedt oplossing voor eurovraagstuk

Ondanks de voordelen die de euro wel degelijk heeft, zou het dus verstandiger zijn de euro gecontroleerd te ontmantelen en dan verder te gaan met een Europees wisselkoersstelsel op basis van nationale munten.

Maar het kan ook anders en beter.

Zoals herhaaldelijk in uw Kamer ter sprake gebracht en ik, met de Eurotop van juni a.s. voor de deur, op verzoek, recent tijdens een deskundigenbijeenkomst voor uw collegae in de Eerste Kamer heb mogen toelichten, is er in 2010 met The Matheo Solution (TMS) een (innovatieve) monetaire structuur aangereikt waarmee op  eenvoudige wijze (en zónder Verdragswijziging) de euro en alle voordelen daarvan kunnen worden gecombineerd met de noodzakelijke monetaire ‘flexibiliteit’, terwijl tegelijkertijd de nadelen van zowel het huidige (rigide) Euro Pact als een traditioneel monetair systeem op basis van nationale munten worden geëlimineerd.

Kort gezegd blijft in het TMS-eurowisselkoerssysteem de euro gewoon enig betaalmiddel in alle eurolanden maar krijgt iedere lidstaat een individuele nationale rekeneenheid die in een aanpasbare waardeverhouding (wisselkoers) staat tot de euro. De eurowisselkoers van de Nederlandse en Duitse rekeneenheden wordt dan sterker dan de eurowisselkoers van nationale rekeneenheden van de zwakkere Zuidelijke landen, waardoor de sinds de invoering van de euro zo uit het lood geslagen onderlinge onevenwichtigheden in één klap worden rechtgetrokken. Gevolg is dat enerzijds economie en werkgelegenheid in de zwakkere landen op eigen kracht kunnen herstellen en anderzijds de koopkracht in de sterkere landen zal toenemen. Op basis van voornoemde nationale rekeneenheden kan dan tegelijkertijd het eveneens noodzakelijke landenspecifieke rentebeleid worden gevoerd.

Het zou derhalve niet alleen de regering maar zeker ook de tegenstemmers van voornoemde ‘motie Leijten’ moeten aanspreken dat, gelet op de monetaire ‘flexibiliteit’ van het TMS-systeem, dan een Europese (monetaire) transferunie met allerlei supranationale/federale ‘toeters en bellen’ wordt voorkomen, en daarmee de Verdragsrechtelijke no-bail-out bepaling geloofwaardig hersteld. Bovendien zal de euro dan eindelijk kunnen uitgroeien tot een succesvolle, duurzame, welvaartsverhogende, sterke en stabiele munt, en dienstbaar zijn aan burgers en bedrijven in elk euroland. Evident is dat daarmee ook het afgebrokkelde maatschappelijke en politieke draagvlak voor de euro zal herstellen.

Ten behoeve van de deskundigenbijeenkomst in de Eerste Kamer schreef ik een position paper, waarnaar ik u graag verwijs, waarin de europroblematiek wordt geanalyseerd en de monetaire techniek en de ‘ins & outs’ van The Matheo Solution (TMS) uiteengezet.

Déjà vu: parlementaire euro-geschiedschrijving

Terugkijkende op de door de euro aangerichte economische ravage is de accordering van de invoering van de euro in 1999 door de toenmalige Tweede Kamer een catastrofale inschattingsfout gebleken. Ruim 20 jaar later staat u, als huidige Tweede Kamer, nu voor vergelijkbare historische beslissingen. Maar, gelet op de opgedane ervaringen met de destructief knellende euro, zullen door u nu te nemen verkeerde besluiten door de toekomstige geschiedschrijving niet meer getypeerd kunnen worden als een ‘inschattingsfout’.

In deze wederom historische tijden zou het daarom van voortschrijdend inzicht getuigen dat u, om te beginnen, voornoemde ‘motie Leijten’ in heroverweging neemt.

Met vriendelijke groet,

André ten Dam

onafhankelijk euro-researcher

Meer over André ten Dam en zijn Matheo Solution vind je hier >