In het vakblad British Medical Journal wordt die beslissing uitgelegd. Na zorgvuldig onderzoek kwam een expertenpanel van de WHO tot de conclusie dat het medicijn ‘geen significante invloed heeft op de mortaliteit en er ook geen andere belangrijke, gunstige effecten zijn voor patiënten met betrekking tot de behoefte aan kunstmatige beademing of de tijd die nodig is om te herstellen’. Het is bovendien nog altijd niet uitgesloten dat het medicijn schadelijk kan zijn voor de patiënten. En dan is er nog de hoge kostprijs, luidt het in het artikel. De virusremmer kost 2.070 euro per kuur.

In het artikel behoudt de WHO haar eerdere aanbeveling voor het gebruik van corticosteroïden voor de behandeling van zwaar zieke covid-patiënten. Het blijft die kuur verder wel afraden voor covid-patiënten die niet erg ziek zijn.

Voormalig baken van hoop

Remdesivir werd oorspronkelijk door het Amerikaanse farmaceutische bedrijf Gilead ontwikkeld om het ebolavirus te bestrijden. Nadat wereldwijd de coronapandemie u was uitgebroken, werd de virusremmer een tijdlang beschouwd als een baken van hoop in de strijd tegen covid-19.

In juli was remdesivir het eerste geneesmiddel in Europa dat onder voorwaarden werd goedgekeurd voor de specifieke behandeling van bepaalde covid-patiënten. De EU plaatste voor 63 miljoen euro een bestelling bij Gilead. Daarvan gingen er 1.500 dosissen naar België, goed voor de behandeling van zo’n 250 patiënten – voor een kuur zijn gemiddeld zes dosissen nodig. Toen de Amerikaanse president Donald Trump covid-19 opliep, was remsdesivir een van de medicijnen die hij toegediend kreeg.

Recentelijk suggereerden tests echter dat de gunstige impact van het medicijn op zijn best gezegd minimaal is. De bevindingen komen voort uit een studie die werd gecoördineerd door de WHO en waarbij duizenden patiënten in bijna 500 klinieken in meer dan 30 landen werden onderzocht. Die minimale impact weegt volgens de WHO niet op tegen de kostprijs en het feit dat het medicijn via een infuus moet worden toegediend.

Toen de EU het medicijn aankocht, raadde de Europese waakhond EMA al aan om remdesivir alleen toe te dienen aan zwaar zieke coronapatiënten die met een longontsteking in het ziekenhuis zijn opgenomen en zuurstof krijgen toegediend. Gebruik bij minder zieke coronapatiënten werd niet vergund omdat het effect bij deze patiëntengroep niet voldoende was bewezen, klonk het toen.

Gilead: ‘Teleurgesteld’

In een reactie wijst Gilead erop dat remdesivir erkend wordt als standaardzorg voor covid-patiënten door gezondheidsorganisaties in de VS, Japan, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland. Die erkenning gebeurde volgens het bedrijf op basis van meerdere onderzoeken die gepubliceerd zijn in peer-reviewed tijdschriften.

‘We zijn teleurgesteld dat de WHO-richtlijnen dit bewijs lijken te negeren in een tijd waarin het aantal gevallen wereldwijd dramatisch toeneemt en artsen vertrouwen op Veklury (de mernaam van Gileads remdesivir, red.) als de eerste en enige goedgekeurde antivirale behandeling voor patiënten met covid-19 in ongeveer 50 landen’, aldus Gilead.

De WHO maakt gebruik van wat het ‘levende richtlijnen’ noemt. Die zijn bedoeld om artsen en patiënten voortdurend op de hoogte te houden wanneer er nieuw bewijs verschijnt dat de huidige medische praktijk is veranderd