कृष्ण

See also: क्षण

Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit कृष्ण (kṛṣṇa). Doublet of कान्हा (kānhā).

Pronunciation

• (Delhi Hindi) IPA^(key): /kɾɪʂ.ɳᵊ/, [kɾɪʃ.ɳᵊ], /kɾɪʂ.ɳɑː/, [kɾɪʃ.ɳäː], /kɾɪ.ʂəɳ/, [kɾɪ.ʃɐ̃ɳ]

Proper noun

कृष्ण • (kŕṣṇa) m (Urdu spelling کرشن)

1. (Hinduism) Krishna, eighth avatar of Vishnu

   Synonyms: कान्हा (kānhā), किशन (kiśan), माखन-चोर (mākhan-cor)

2. a male given name, Krishna, from Sanskrit
3. Krishna (a river in India)

Declension

Declension of कृष्ण (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	कृष्ण kŕṣṇa	कृष्ण kŕṣṇa
oblique	कृष्ण kŕṣṇa	कृष्णों kŕṣṇõ
vocative	कृष्ण kŕṣṇa	कृष्णो kŕṣṇo

Adjective

कृष्ण • (kŕṣṇa) (indeclinable, Urdu spelling کرشن)

1. (uncommon) black

   Synonym: काला (kālā)

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• কৃষ্ণ (Assamese script)
• ᬓᬺᬱ᭄ᬡ (Balinese script)
• কৃষ্ণ (Bengali script)
• 𑰎𑰴𑰬𑰿𑰜 (Bhaiksuki script)
• 𑀓𑀾𑀱𑁆𑀡 (Brahmi script)
• ကၖၑ္ဏ (Burmese script)
• કૃષ્ણ (Gujarati script)
• ਕ੍ਹਸ਼ੑਣ (Gurmukhi script)
• 𑌕𑍃𑌷𑍍𑌣 (Grantha script)
• ꦏꦽꦰ꧀ꦟ (Javanese script)
• 𑂍𑃂𑂭𑂹𑂝 (Kaithi script)
• ಕೃಷ್ಣ (Kannada script)
• ក្ឫឞ្ណ (Khmer script)
• ກ຺ຣິຩ຺ຓ (Lao script)
• കൃഷ്ണ (Malayalam script)
• ᡬᡵᡳᢢᢏᠠ (Manchu script)
• 𑘎𑘵𑘬𑘿𑘜 (Modi script)
• ᢉᠷᠢᢔᢏᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑦮𑧖𑧌𑧠𑦼 (Nandinagari script)
• 𑐎𑐺𑐲𑑂𑐞 (Newa script)
• କୃଷ୍ଣ (Odia script)
• ꢒꢺꢰ꣄ꢠ (Saurashtra script)
• 𑆑𑆸𑆰𑇀𑆟 (Sharada script)
• 𑖎𑖴𑖬𑖿𑖜 (Siddham script)
• කෘෂ‍්ණ (Sinhalese script)
• 𑩜𑩙𑪀 𑪙𑩪 (Soyombo script)
• 𑚊𑚶𑚘 (Takri script)
• க்ரிஷ்ண (Tamil script)
• కృష్ణ (Telugu script)
• กฺฤษฺณ (Thai script)
• ཀྲྀ་ཥྞ (Tibetan script)
• 𑒏𑒵𑒭𑓂𑒝 (Tirhuta script)
• 𑨋𑨼𑨉𑨯𑩇𑨘 (Zanabazar Square script)

Etymology

From Proto-Indo-Iranian *kr̥šnás (“black”), from Proto-Indo-European *kr̥snós (“black”).

Cognate with Proto-Slavic *čьrnъ (whence Old Church Slavonic чрънъ (črŭnŭ, “black”) (Glagolitic spelling ⱍⱃⱏⱀⱏ (črŭnŭ)), Russian чёрный (čórnyj), Bulgarian черен (čeren), Macedonian црн (crn), Czech černý, Polish czarny, Slovak čierny), Old Prussian kirsnan (“black”), Lithuanian kir̃snas.

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /kɻ̩ʂ.ɳɐ́/, /kɻ̩́ʂ.ɳɐ/

• (Classical) IPA^(key): /ˈkr̩ʂ.ɳɐ/

Adjective

कृष्ण • (kṛṣṇá) stem

1. black, dark, dark-blue
   • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 1.35.2:

     आ कृ॒ष्णेन॒ रज॑सा॒ वर्त॑मानो निवे॒शय॑न्न॒मृतं॒ मर्त्यं॑ च ।
     हि॒र॒ण्यये॑न सवि॒ता रथे॒ना दे॒वो या॑ति॒ भुव॑नानि॒ पश्य॑न् ॥

     ā́ kṛṣṇéna rájasā vártamāno niveśáyannamṛ́taṃ mártyaṃ ca .
     hiraṇyáyena savitā́ ráthenā́ devó yāti bhúvanāni páśyan .

     Revolving through the darkened firmament, arousing mortal and immortal, the divine Savitā travels in his golden chariot, beholding the (several) worlds.

   • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 10.20.9:

     कृ॒ष्णः श्वे॒तो॑ऽरु॒षो यामो॑ अस्य ब्र॒ध्न ऋ॒ज्र उ॒त शोणो॒ यश॑स्वान् ।

     kṛṣṇáḥ śvetòʼruṣó yā́mo asya bradhná ṛjrá utá śóṇo yáśasvān .

     His chariot is black, white, red, tawny, dark red, crimson, and glorious; the progenitor of all has given him a chariot of gold.

Declension

Masculine a-stem declension of कृष्ण (kṛṣṇá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कृष्णः kṛṣṇáḥ	कृष्णौ / कृष्णा¹ kṛṣṇaú / kṛṣṇā́¹	कृष्णाः / कृष्णासः¹ kṛṣṇā́ḥ / kṛṣṇā́saḥ¹
Vocative	कृष्ण kṛ́ṣṇa	कृष्णौ / कृष्णा¹ kṛ́ṣṇau / kṛ́ṣṇā¹	कृष्णाः / कृष्णासः¹ kṛ́ṣṇāḥ / kṛ́ṣṇāsaḥ¹
Accusative	कृष्णम् kṛṣṇám	कृष्णौ / कृष्णा¹ kṛṣṇaú / kṛṣṇā́¹	कृष्णान् kṛṣṇā́n
Instrumental	कृष्णेन kṛṣṇéna	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णैः / कृष्णेभिः¹ kṛṣṇaíḥ / kṛṣṇébhiḥ¹
Dative	कृष्णाय kṛṣṇā́ya	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णेभ्यः kṛṣṇébhyaḥ
Ablative	कृष्णात् kṛṣṇā́t	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णेभ्यः kṛṣṇébhyaḥ
Genitive	कृष्णस्य kṛṣṇásya	कृष्णयोः kṛṣṇáyoḥ	कृष्णानाम् kṛṣṇā́nām
Locative	कृष्णे kṛṣṇé	कृष्णयोः kṛṣṇáyoḥ	कृष्णेषु kṛṣṇéṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of कृष्णा (kṛṣṇā́)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कृष्णा kṛṣṇā́	कृष्णे kṛṣṇé	कृष्णाः kṛṣṇā́ḥ
Vocative	कृष्णे kṛ́ṣṇe	कृष्णे kṛ́ṣṇe	कृष्णाः kṛ́ṣṇāḥ
Accusative	कृष्णाम् kṛṣṇā́m	कृष्णे kṛṣṇé	कृष्णाः kṛṣṇā́ḥ
Instrumental	कृष्णया / कृष्णा¹ kṛṣṇáyā / kṛṣṇā́¹	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णाभिः kṛṣṇā́bhiḥ
Dative	कृष्णायै kṛṣṇā́yai	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णाभ्यः kṛṣṇā́bhyaḥ
Ablative	कृष्णायाः / कृष्णायै² kṛṣṇā́yāḥ / kṛṣṇā́yai²	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णाभ्यः kṛṣṇā́bhyaḥ
Genitive	कृष्णायाः / कृष्णायै² kṛṣṇā́yāḥ / kṛṣṇā́yai²	कृष्णयोः kṛṣṇáyoḥ	कृष्णानाम् kṛṣṇā́nām
Locative	कृष्णायाम् kṛṣṇā́yām	कृष्णयोः kṛṣṇáyoḥ	कृष्णासु kṛṣṇā́su
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of कृष्ण (kṛṣṇá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कृष्णम् kṛṣṇám	कृष्णे kṛṣṇé	कृष्णानि / कृष्णा¹ kṛṣṇā́ni / kṛṣṇā́¹
Vocative	कृष्ण kṛ́ṣṇa	कृष्णे kṛ́ṣṇe	कृष्णानि / कृष्णा¹ kṛ́ṣṇāni / kṛ́ṣṇā¹
Accusative	कृष्णम् kṛṣṇám	कृष्णे kṛṣṇé	कृष्णानि / कृष्णा¹ kṛṣṇā́ni / kṛṣṇā́¹
Instrumental	कृष्णेन kṛṣṇéna	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णैः / कृष्णेभिः¹ kṛṣṇaíḥ / kṛṣṇébhiḥ¹
Dative	कृष्णाय kṛṣṇā́ya	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णेभ्यः kṛṣṇébhyaḥ
Ablative	कृष्णात् kṛṣṇā́t	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णेभ्यः kṛṣṇébhyaḥ
Genitive	कृष्णस्य kṛṣṇásya	कृष्णयोः kṛṣṇáyoḥ	कृष्णानाम् kṛṣṇā́nām
Locative	कृष्णे kṛṣṇé	कृष्णयोः kṛṣṇáyoḥ	कृष्णेषु kṛṣṇéṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

• Dardic:
  • Dameli: krināˊ
  • Kalami: كِشِنْ (kiṣin)
  • Kalasha: kríṣna
  • Kashmiri: کرُہُن (kruhun)
  • Kohistani Shina: kiṇŭ
  • Phalura: kiṣíṇu
  • Savi: kṣenī
  • Tirahi: kə́gən
  • Torwali: کیِݜن (kiṣan)
• Gandhari: 𐨐𐨁𐨮𐨸 (kiṣ̄a)
• Pali: kaṇha, kiṇha
  • → Sinhalese: කිණු (kiṇu)
• Prakrit: 𑀓𑀡𑁆𑀳 (kaṇha), 𑀓𑀺𑀡𑁆𑀳 (kiṇha), 𑀓𑀲𑀺𑀡 (kasiṇa), 𑀓𑀲𑀡 (kasaṇa)
  • Northern Hindko: کِنَّاں (kìnnā̃)
  • Kachchi: 𑊺𑋡𑋑𑋪𑋑𑋧 (kinno)
  • Marathi: कान्ही (kānhī)
  • Sindhi: 𑊺𑋡𑋑𑋣 (kinu)
  • → Old Tamil: 𑀓𑀡𑁆𑀡𑀷𑁆 (kaṇṇaṉ)
    • Malayalam: കണ്ണൻ (kaṇṇaṉ)
    • Tamil: கண்ணன் (kaṇṇaṉ)

• Sauraseni Prakrit: 𑀓𑀲𑀺𑀡 (kasiṇa)
• → Malayalam: കൃഷ്ണ (kr̥ṣṇa)
• → Tamil: கிருட்டிணம் (kiruṭṭiṇam)
• → Sinhalese: කෘෂ්ණ (kr̥ṣṇa)

Proper noun

कृष्ण • (kṛṣṇa) m

1. Krishna, name of a celebrated Avatar of the god Vishnu
2. (in the dual) Krishna and Arjuna

Declension

Masculine a-stem declension of कृष्ण (kṛṣṇa)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कृष्णः kṛṣṇaḥ	कृष्णौ / कृष्णा¹ kṛṣṇau / kṛṣṇā¹	कृष्णाः / कृष्णासः¹ kṛṣṇāḥ / kṛṣṇāsaḥ¹
Vocative	कृष्ण kṛṣṇa	कृष्णौ / कृष्णा¹ kṛṣṇau / kṛṣṇā¹	कृष्णाः / कृष्णासः¹ kṛṣṇāḥ / kṛṣṇāsaḥ¹
Accusative	कृष्णम् kṛṣṇam	कृष्णौ / कृष्णा¹ kṛṣṇau / kṛṣṇā¹	कृष्णान् kṛṣṇān
Instrumental	कृष्णेन kṛṣṇena	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇābhyām	कृष्णैः / कृष्णेभिः¹ kṛṣṇaiḥ / kṛṣṇebhiḥ¹
Dative	कृष्णाय kṛṣṇāya	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇābhyām	कृष्णेभ्यः kṛṣṇebhyaḥ
Ablative	कृष्णात् kṛṣṇāt	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇābhyām	कृष्णेभ्यः kṛṣṇebhyaḥ
Genitive	कृष्णस्य kṛṣṇasya	कृष्णयोः kṛṣṇayoḥ	कृष्णानाम् kṛṣṇānām
Locative	कृष्णे kṛṣṇe	कृष्णयोः kṛṣṇayoḥ	कृष्णेषु kṛṣṇeṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

• Prakrit: 𑀓𑀡𑁆𑀳 (kaṇha), 𑀓𑀺𑀡𑁆𑀳 (kiṇha)
  • Assamese: কানু (kanu), কানাই (kanai)
  • Awadhi: कंधैया (kandhaiyā)
  • Bengali: কানু (kanu), কানাই (kanai)
  • Bhojpuri: 𑂍𑂰𑂢𑂹𑂯𑂰 (kānhā)
  • Gujarati: કાનો (kāno)
  • Hindi: कान्हा (kānhā)
    • ⇒ Hindi: कन्हैया (kanhaiyā)
  • Maithili: 𑒏𑒰𑒢𑓂𑒯 (kānha)
  • Marathi: कान्हू (kānhū)
  • Odia: କାନ୍ହ (kanhô)
  • Punjabi: ਕਾਨ੍ਹ੍ (kānh)
  • Sindhi: 𑊺𑋠𑋑𑋧 (kāno)
  • Sylheti: ꠇꠣꠘꠣꠁ (xanai)

• → Bengali: কেষ্ট (keśṭo) (semi-learned)
• → Bengali: কৃষ্ণ (kriśno) (learned)
• → English: Krishna
• → Gujarati: કૃષ્ણ (kŕṣṇ)
• → Kannada: ಕೃಷ್ಣ (kṛṣṇa)
• → Odia: କୃଷ୍ଣ (kruṣṇô)
• → Malayalam: കൃഷ്ണ (kr̥ṣṇa)
• → Tamil: கிருஷ்ணா (kiruṣṇā), கண்ணன் (kaṇṇaṉ) (via Prakrit)
• → Telugu: కృష్ణ (kr̥ṣṇa), కృష్ణుడు (kr̥ṣṇuḍu)
• → Sinhalese: කෘෂ්ණ (kr̥ṣṇa)

Noun

कृष्ण • (kṛ́ṣṇa) stem, m

1. black (the colour) or dark-blue

Declension

Masculine a-stem declension of कृष्ण (kṛ́ṣṇa)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कृष्णः kṛ́ṣṇaḥ	कृष्णौ / कृष्णा¹ kṛ́ṣṇau / kṛ́ṣṇā¹	कृष्णाः / कृष्णासः¹ kṛ́ṣṇāḥ / kṛ́ṣṇāsaḥ¹
Vocative	कृष्ण kṛ́ṣṇa	कृष्णौ / कृष्णा¹ kṛ́ṣṇau / kṛ́ṣṇā¹	कृष्णाः / कृष्णासः¹ kṛ́ṣṇāḥ / kṛ́ṣṇāsaḥ¹
Accusative	कृष्णम् kṛ́ṣṇam	कृष्णौ / कृष्णा¹ kṛ́ṣṇau / kṛ́ṣṇā¹	कृष्णान् kṛ́ṣṇān
Instrumental	कृष्णेन kṛ́ṣṇena	कृष्णाभ्याम् kṛ́ṣṇābhyām	कृष्णैः / कृष्णेभिः¹ kṛ́ṣṇaiḥ / kṛ́ṣṇebhiḥ¹
Dative	कृष्णाय kṛ́ṣṇāya	कृष्णाभ्याम् kṛ́ṣṇābhyām	कृष्णेभ्यः kṛ́ṣṇebhyaḥ
Ablative	कृष्णात् kṛ́ṣṇāt	कृष्णाभ्याम् kṛ́ṣṇābhyām	कृष्णेभ्यः kṛ́ṣṇebhyaḥ
Genitive	कृष्णस्य kṛ́ṣṇasya	कृष्णयोः kṛ́ṣṇayoḥ	कृष्णानाम् kṛ́ṣṇānām
Locative	कृष्णे kṛ́ṣṇe	कृष्णयोः kṛ́ṣṇayoḥ	कृष्णेषु kṛ́ṣṇeṣu
Notes	¹Vedic

Noun

कृष्ण • (kṛ́ṣṇa or kṛṣṇá) stem, m

1. waning period of the lunar phase from full moon to new moon
2. the fourth or कलियुग (kali-yuga)
3. an antelope
4. a kind of animal feeding on carrion
5. the black part of the eye
6. the black spots in the moon
7. a kind of demon or spirit of darkness
8. black pepper (Piper nigrum)
9. black aloe (Aquilaria malaccensis, syns. Aquilaria agallocha, Agallochum malaccense)

Declension

Masculine a-stem declension of कृष्ण (kṛ́ṣṇa)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कृष्णः kṛ́ṣṇaḥ	कृष्णौ / कृष्णा¹ kṛ́ṣṇau / kṛ́ṣṇā¹	कृष्णाः / कृष्णासः¹ kṛ́ṣṇāḥ / kṛ́ṣṇāsaḥ¹
Vocative	कृष्ण kṛ́ṣṇa	कृष्णौ / कृष्णा¹ kṛ́ṣṇau / kṛ́ṣṇā¹	कृष्णाः / कृष्णासः¹ kṛ́ṣṇāḥ / kṛ́ṣṇāsaḥ¹
Accusative	कृष्णम् kṛ́ṣṇam	कृष्णौ / कृष्णा¹ kṛ́ṣṇau / kṛ́ṣṇā¹	कृष्णान् kṛ́ṣṇān
Instrumental	कृष्णेन kṛ́ṣṇena	कृष्णाभ्याम् kṛ́ṣṇābhyām	कृष्णैः / कृष्णेभिः¹ kṛ́ṣṇaiḥ / kṛ́ṣṇebhiḥ¹
Dative	कृष्णाय kṛ́ṣṇāya	कृष्णाभ्याम् kṛ́ṣṇābhyām	कृष्णेभ्यः kṛ́ṣṇebhyaḥ
Ablative	कृष्णात् kṛ́ṣṇāt	कृष्णाभ्याम् kṛ́ṣṇābhyām	कृष्णेभ्यः kṛ́ṣṇebhyaḥ
Genitive	कृष्णस्य kṛ́ṣṇasya	कृष्णयोः kṛ́ṣṇayoḥ	कृष्णानाम् kṛ́ṣṇānām
Locative	कृष्णे kṛ́ṣṇe	कृष्णयोः kṛ́ṣṇayoḥ	कृष्णेषु kṛ́ṣṇeṣu
Notes	¹Vedic

Masculine a-stem declension of कृष्ण (kṛṣṇá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कृष्णः kṛṣṇáḥ	कृष्णौ / कृष्णा¹ kṛṣṇaú / kṛṣṇā́¹	कृष्णाः / कृष्णासः¹ kṛṣṇā́ḥ / kṛṣṇā́saḥ¹
Vocative	कृष्ण kṛ́ṣṇa	कृष्णौ / कृष्णा¹ kṛ́ṣṇau / kṛ́ṣṇā¹	कृष्णाः / कृष्णासः¹ kṛ́ṣṇāḥ / kṛ́ṣṇāsaḥ¹
Accusative	कृष्णम् kṛṣṇám	कृष्णौ / कृष्णा¹ kṛṣṇaú / kṛṣṇā́¹	कृष्णान् kṛṣṇā́n
Instrumental	कृष्णेन kṛṣṇéna	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णैः / कृष्णेभिः¹ kṛṣṇaíḥ / kṛṣṇébhiḥ¹
Dative	कृष्णाय kṛṣṇā́ya	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णेभ्यः kṛṣṇébhyaḥ
Ablative	कृष्णात् kṛṣṇā́t	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णेभ्यः kṛṣṇébhyaḥ
Genitive	कृष्णस्य kṛṣṇásya	कृष्णयोः kṛṣṇáyoḥ	कृष्णानाम् kṛṣṇā́nām
Locative	कृष्णे kṛṣṇé	कृष्णयोः kṛṣṇáyoḥ	कृष्णेषु kṛṣṇéṣu
Notes	¹Vedic

Noun

कृष्ण • (kṛṣṇá) stem, n

1. blackness, darkness

Declension

Neuter a-stem declension of कृष्ण (kṛṣṇá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कृष्णम् kṛṣṇám	कृष्णे kṛṣṇé	कृष्णानि / कृष्णा¹ kṛṣṇā́ni / kṛṣṇā́¹
Vocative	कृष्ण kṛ́ṣṇa	कृष्णे kṛ́ṣṇe	कृष्णानि / कृष्णा¹ kṛ́ṣṇāni / kṛ́ṣṇā¹
Accusative	कृष्णम् kṛṣṇám	कृष्णे kṛṣṇé	कृष्णानि / कृष्णा¹ kṛṣṇā́ni / kṛṣṇā́¹
Instrumental	कृष्णेन kṛṣṇéna	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णैः / कृष्णेभिः¹ kṛṣṇaíḥ / kṛṣṇébhiḥ¹
Dative	कृष्णाय kṛṣṇā́ya	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णेभ्यः kṛṣṇébhyaḥ
Ablative	कृष्णात् kṛṣṇā́t	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णेभ्यः kṛṣṇébhyaḥ
Genitive	कृष्णस्य kṛṣṇásya	कृष्णयोः kṛṣṇáyoḥ	कृष्णानाम् kṛṣṇā́nām
Locative	कृष्णे kṛṣṇé	कृष्णयोः kṛṣṇáyoḥ	कृष्णेषु kṛṣṇéṣu
Notes	¹Vedic

References

• Monier Williams (1899) “कृष्ण”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page [1].