Rechter: Nederland moet kinderen IS-vrouwen terughalen
De staat moet er alles aan doen om de kinderen van IS-vrouwen uit kampen in Noord-Syrië terug te halen naar Nederland. Voor de IS-vrouwen zelf geldt daartoe geen verplichting.
De voorzieningenrechter in Den Haag heeft dat vandaag bepaald in een kort geding dat advocaten namens 23 vrouwen en hun 56 kinderen hebben aangespannen tegen de staat.
De advocaten vonden het onrechtmatig dat de staat bleef weigeren de Syriëgangers terug te halen. Nederland heeft volgens hen de plicht de belangen en rechten van onderdanen te beschermen, vooral als het om kinderen gaat. Ze zijn ook bang dat de troepen van president Assad het straks voor het zeggen krijgen in de kampen, die nu worden beheerd door de Koerden.
Als de Koerden de kinderen niet laten vertrekken zonder hun moeders dan ontstaat er een nieuwe situatie, aldus het vonnis. Dan moet de overheid kijken of het mogelijk is beide groepen terug te halen. De vrouwen moeten dan worden berecht in Nederland. Ook het Openbaar Ministerie wil dat. Als de vrouwen zelf zouden besluiten hun kinderen niet mee te geven naar Nederland, vervalt de inspanningsverplichting voor de staat om dat kind te repatriëren.
Schrijnende lot van de kinderen
De vrouwen zijn de afgelopen jaren uitgereisd naar het strijdgebied in Syrië of Irak waar Islamitische Staat het voor het zeggen had. Ze zitten nu vast in kampen die door de Koerden worden beheerd. De omstandigheden in de kampen zijn erbarmelijk. Er is veel agressie en geweld, weinig voedsel en water, er heersen ziektes, mensen worden gemarteld en er zijn bombardementen. Ze willen terug naar Nederland, maar tot nu toe weigerde het kabinet ze actief terug te halen.
Dat kabinetsbeleid moet wat de kinderen van de IS-vrouwen betreft ten einde komen, aldus de rechter. De overheid dient zich het schrijnende lot van de kinderen aan te trekken. Zij zijn het slachtoffer van het handelen van hun moeder of ouders. De kinderen hebben allen de Nederlandse nationaliteit en zijn onder de twaalf jaar. De meesten zijn onder de zes jaar. De rechter benadrukte dat de kinderen nu nog zo klein zijn dat het meer risico oplevert als ze nu niet zouden worden teruggehaald, omdat ze nu nog niet echt beïnvloed zijn door terroristische denkbeelden.
De overheid moet wel de ruimte krijgen hoe ze die terugkeer gaat aanpakken. Nederland heeft het niet voor het zeggen in Syrië en hoeft volgens de rechter geen onacceptabele veiligheidsrisico’s te nemen in het gevaarlijke gebied. De overheid kan daartoe afspraken maken met de Amerikanen of andere partners in de regio. De Amerikaanse overheid heeft eerder al aangeboden Nederland te willen helpen.
De vrouwen hoeven niet teruggehaald te worden, omdat ze er de afgelopen jaren volgens de rechter bewust voor hebben gekozen om uit te reizen naar het strijdgebied in Syrië of Irak en zich daar aan te sluiten bij Islamitische Staat.
Kamer reageert verdeeld
De Tweede Kamer is verdeeld over de uitspraak. Het CDA vindt de uitspraak “risicovol”, omdat de uitspraak de ouders van de kinderen de mogelijkheid geeft terug te keren. GroenLinks en D66 dringen erop aan de kinderen nu terug te halen.
Voor de VVD kan er geen sprake van terugkeer zijn. “Wij willen deze kinderen niet terug. En hun ouders al helemaal niet”, twittert Kamerlid Dilan Yesilgöz. “Ik hoop dat de Nederlandse staat zal doorprocederen.”
‘Binnen twee weken duidelijkheid’
Advocaat André Seebregts verwacht dat er binnen twee weken duidelijkheid is voor de - met name jonge - kinderen die in de Koerdische opvangkampen in Syrië zitten. Wanneer de kinderen, al dan niet met hun moeder, zullen terugkomen naar Nederland, durft hij niet in te schatten.
Seebregts verwacht niet dat de kinderen zonder hun moeders terug zullen keren. “De Koerden hebben al meerdere keren duidelijk laten merken dat ze de kinderen niet van hun moeder willen scheiden.”
Kinderombudsman Margrite Kalverboer
“Niets doen is voor mij geen optie. Als het een keuze is tussen de kinderen daar laten of gescheiden van hun moeders hier naar toe halen, dan kies ik voor het laatste. Het kinderrechtenverdrag is helder: ouders en kinderen mag je alleen scheiden als het in het belang is van die kinderen. In dit geval moet je dus beoordelen of de ouders schadelijk zijn voor hun kinderen. Ik denk van wel: ze worden in de kampen mishandeld, vergiftigd met denkbeelden en ideeën die schadelijk zijn voor de ontwikkeling van het kind. En dus mag je de kinderen van hun ouders scheiden. Via mijn Belgische collega, die in de kampen is geweest, ben ik op de hoogte van de situatie van Belgische kinderen daar, die vergelijkbaar is met de Nederlandse. Ik ben geschrokken van die ervaringen. Kinderen zijn ondervoed, worden blootgesteld aan geweld, zijn soms verminkt en worden soms niet (goed) behandeld. En ondertussen neemt de spanning in het gebied toe. Kinderen moeten uit deze acuut bedreigende situatie worden gehaald.”
Lees ook:
Krista zit in een opvangkamp in Syrië: ‘Neem desnoods alleen mijn kinderen mee naar Nederland’
De Nederlandse Krista van T. bleef met haar echtgenoot tot het einde bij terreurbeweging Islamitische Staat. Nu is ze weduwe en zit ze in een overvol opvangkamp in Noord-Syrië, mét haar vier kinderen. ‘Waarom neemt Nederland hen niet terug?’