Minderjarige vreemdelingen reizen vaak door
Een deel van de alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv’s) trekt rond in Europa of is op doorreis naar een ander land. Ze lijken niet geïnteresseerd te zijn in de uitkomst van de asielprocedure en verblijven relatief korte tijd in de Nederlandse opvang. Dat blijkt uit twee onderzoeken, die staatssecretaris Broekers-Knol (Asiel en Migratie) maandag aan de Tweede Kamer heeft gestuurd.
Van de amv’s die met onbekende bestemming vertrekken, is de helft al weg voordat de beslissing van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) op de eerste asielaanvraag is genomen. Dat blijkt uit een interne data-analyse van het ministerie van Justitie en Veiligheid naar alle amv’s met een registratie van vertrek met onbekende bestemming tussen 2015-2018 bij het COA of Nidos (de voogdij-instelling voor amv’s). Het merendeel van de onderzochte groep is tussen de 15 en 17 jaar oud (75%) en mannelijk (88%). Uit het onderzoek blijkt verder dat 64% al een keer eerder door een andere EU-lidstaat aangetroffen en geregistreerd is.
Kwetsbare groep
In de COA-opvang worden minderjarigen die aangeven de opvang te willen verlaten, gewezen op risico’s van illegaliteit en de mogelijkheden die bestaan voor terugkeer naar het land van herkomst. Daarnaast is er 24 uur per dag beveiliging op de opvanglocaties aanwezig. Amv’s waarbij signalen van mensenhandel bekend zijn, worden in de beschermde opvang geplaatst, waar zij intensieve begeleiding krijgen om hun veiligheid te vergroten. Jongeren kunnen de opvang echter wel verlaten. Hoewel het onwenselijk is dat deze groep met onbekende bestemming vertrekt, mag de reguliere en beschermde opvang volgens de wet niet in gesloten setting plaatsvinden.
Vietnamese amv’s lijken, meer dan de andere onderzochte groep, ingesteld te zijn op doorreis en Nederland slechts als transitland te zien. Uit onderzoek van het Expertisecentrum Mensenhandel en Mensensmokkel (EMM) naar de verdwijning van Vietnamese amv’s blijkt dat deze jongeren vaak georganiseerd vertrekken. Deze signalen wijzen op mensensmokkel en mensenhandel, daarom worden Vietnamese amv’s standaard in de beschermde opvang geplaatst.
Registratie
Om te zorgen dat vermiste amv’s snel worden opgespoord, is binnen de keten de afgelopen maanden gewerkt aan het maken van nieuwe werkafspraken. De Vreemdelingenpolitie, het COA, Nidos en de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) hebben afspraken gemaakt over wie, wanneer, welke rol heeft bij de vermissing van minderjarige vreemdelingen. Zo kan het vertrek van een minderjarige vreemdeling voortaan ook geregistreerd worden als vertrek met bekende bestemming. Als duidelijk is dat de vreemdeling elders veilig is, dan kan de voogdij worden overgedragen. Ook kan dan het onderzoek van de politie worden afgesloten.
Internationale aanpak
Europese samenwerking is daarnaast nodig om vermiste amv’s te vinden. Zo wordt er gewerkt om de registratiemogelijkheden in vingerafdrukdatabase van de Europese Unie aanzienlijk te vergroten, onder andere met gezichtsherkenning en uitgebreidere personalia. Verbeterde registratie zal bijdragen aan het opsporen en identificeren van amv’s die reizen tussen lidstaten van de EU.
Doordat Vietnamese amv’s snel doorreizen, zijn de mogelijkheden die Nederland heeft om hier eigenstandig iets aan te doen beperkt. Nederland is daarom in 2019 trekker geworden van EMPACT-Trafficking Human Beings (THB). Dit is een EU-project voor samenwerking tegen mensenhandel waaraan 29 landen en vier EU-agentschappen deelnemen. EMPACT-THB zet zich daarnaast in om structurele samenwerkingsverbanden te verkennen met ook niet-EU-landen. Vietnam is één van de landen waarmee zo’n nadere samenwerking onderzocht wordt rondom mensenhandel en mensensmokkel.
We gaan het hebben over zogenoemde
amv’ers.
Dat betekent alleenstaande minderjarige vreemdelingen.
In deze video vertellen we
wie het zijn, waar ze vandaan komen.
Hoeveel van die jonge mensen naar
Nederland komen...
en hoe ze hier worden opgevangen.
Amv’ers zijn jongens en meisjes
die naar Nederland...
zijn gevlucht zonder hun familie
of goede bekenden.
Ze komen vaak wel in een groep aan,
samen met andere kinderen of met volwassenen.
Maar meestal kennen ze elkaar nauwelijks.
Dus eigenlijk zijn ze alleen.
En wanneer ben je nou officieel
een alleenstaande minderjarige vreemdeling?
Als je niemand hebt in Nederland...
nog geen achttien jaar bent
en hier asiel hebt aangevraagd.
Dan heb je recht op opvang, onderwijs
en begeleiding...
en dat moet passen bij je leeftijd.
Maar hoe worden amv’ers opgevangen
en begeleid?
De amv’ers, die komen aan in Nederland.
Die melden zich dan in Ter Apel.
In Ter Apel wordt bepaald hoe oud
ze zijn, waar ze vandaan komen...
wat ze nodig hebben en op basis
daarvan wordt...
...bepaald waar ze naar toe gaan.
Als jongens, jonger zijn dan 13 dan
komen ze bij het Nidos terecht, dat is de voogdij...
die hebben de voogdij.
Wij vangen hier alleen maar jongens
op van dertien en veertien.
En er zijn ook andere locaties
die vangen de vijftien plus amv’ers op.
En dan kan je dan blijven tot je
achttiende.
Als je achttien wordt dan moet
je naar het gewone azc.
We zijn een groot gezin.
Eigenlijk moet je het zo zien.
Wij hebben regels en afspraken
met de jongeren. We hebben een bedtijd.
We eten vier keer in de week met
ze samen.
Dus wij geven ze gewoon de structuur
die ze nodig hebben...
die je eigenlijk ook in elk
Nederlands gezin ziet.
Deze jongeren, die komen uit het Midden-Oosten, dus veel uit Syrië, Irak, Afghanistan, de bekende landen.
En we hebben ook veel jongeren
uit Eritrea.
Er komen de laatste jaren meer
minderjarigen naar ons land.
De cijfers.
In 2022 kwamen er 4449 alleenstaande
minderjarige vreemdelingen.
Dat zijn er bijna 2000
meer dan in 2021.
Toen kwamen er 2476 amv’ers
naar Nederland.
De Nederlandse leerplicht geldt ook voor amv’ers.
Ze gaan dus naar school.
Naar de Internationale Schakelklas.
En er wordt onder andere muziekles
aangeboden vanuit het COA.
Een wens vanuit de jongeren hier
is dat ze lid kunnen worden van een sportclub.
In het huis waar ze tijdelijk wonen
gelden natuurlijk ook regels.
Dat is niet anders dan voor
kinderen die gewoon...
bij hun vader of moeder thuis wonen.
Ze krijgen ook een mentor die ze wegwijs
maakt in de Nederlandse gewoontes.
Die let er ook op dat ze goed voor
zichzelf zorgen. Heel belangrijk.
Die houdt een oogje in het zeil
en weet ook gelijk wie er thuis is.
Het COA en het Nidos vangen
minderjarige vluchtelingen op.
Er is nu een tekort aan opvangplekken.
Gemeenten kunnen bijdragen door
een geschikt pand...
of een huis beschikbaar te stellen.
Daar kunnen amv’ers dan wonen.
Wij hier in Drachten Smallingerland
hebben gezegd...
we willen echt een ruimhartig beleid
op vluchtelingen.
En wij vangen ook veel vluchtelingen
op in een AZC in crisisnoodopvanglocaties.
Maar deze specifieke vraag kwam
op ons pad terecht...
...vanwege de jongeren die
een plek zoeken.
En daarvan hebben wij gezegd ja,
met zo'n kwetsbare achtergrond...
zonder ouders, in een vreemd land...
dan hoor je daar ook als gemeente
gehoor aan te geven.
En te kijken van wat kun je doen?
En we konden daarbij een amv
locatie openen.
En dat hebben we op meerdere plekken
in onze gemeente gedaan.
Ja ik vind dat ze er echt bijhoren
in onze samenleving.
Ze gaan naar school. Ze hebben ook vriendschappen hier.
We zorgen er met elkaar voor dat
ze ook een mooie dagbesteding op die manier hebben.
Zodat ze ook kansen krijgen voor
de toekomst.
Soms gaat het wat minder en dat
is met name bij de jongeren...
waarbij het perspectief op het
verblijf er niet meer is.
En dan zie je toch wel in het gedrag
dat het ingewikkeld kan worden.
En dat, dat ook tot overlast kan leiden.
En dan zorgen we er ook voor dat daar extra
aandacht op is, juist voor deze jongeren.
Dus ja, we moeten ervoor zorgen en dat
doen we als samenleving met elkaar...
dat ze erbij horen en ook de kansen krijgen zoals...