Bunkers en loopgraven Mastenbos zijn officieel oorlogserfgoed

Tijdens de Eerste Wereldoorlog bouwde het Duitse leger een verdedigingslinie in het Kapelse Mastenbos. Daarmee wilden ze een vuist maken tegen een mogelijke invasie van het geallieerde leger, dat volgens hen zou oprukken vanuit het neutrale Nederland. De loopgraven, en bijhorende bunkers, kwamen pas aan de oppervlakte toen het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) enkele jaren geleden een stuk bos kocht tussen de Kalmthoutsesteenweg en spoorlijn 12. Het gebied was jarenlang privé-eigendom van een Kapelse familie. Bij het inventariseren van het bos werd de nog zeer volledige Duitse loopgravenlinie uit 1917 met talrijke bunkers aangetroffen. Die bestaat uit maar liefst maar liefst 4,8 km Duitse loopgraven. Dat zijn meer loopgraven dan in de hele Westhoek samen. Dit is niet alleen uniek in België, maar zelfs in Europa.

Op vraag van het Kapelse gemeentebestuur werd een aanvraag tot bescherming van de loopgraven, en bunkers, ingediend. Daarop volgde een administratieve procedure met eerst een voorlopige bescherming en nu is het dossier volledig afgerond met een definitieve bescherming. “In het Mastenbos in Kapellen is een divers geheel van bunkers, loopgraventypes en andere veldversterkingen uit de Eerste en Tweede Wereldoorlog terug te vinden. Samen met een Belgische bunker wordt dit oorlogserfgoed beschermd”, zegt minister Diependaele. De afgelopen jaren stelde de gemeente Kapellen alles in het werk om de loopgraven te ontwikkelen tot toeristische attractie en ontwikkelde een ‘loopgravenpad’. Langs dit nieuwe pad, uitgerust met zitbanken, infoborden, trappen en brugjes, krijgen bezoekers uitleg over de historische context van het Mastenbos en over het unieke ecosysteem dat zich na de Duitse terugtrekking gevormd heeft. Verschillende partners werkten mee aan de realisatie: het Agentschap voor Natuur en Bos, de dienst erfgoed van de provincie Antwerpen, Toerisme Provincie Antwerpen, de gemeente Kapellen, de natuurgidsen en de heemkundige kring van Kapellen, het Agentschap Wegen en Verkeer en het Agentschap Onroerend Erfgoed.

Met jaarlijks gemiddeld 20.000 bezoekers is het loopgravenpad uitgegroeid tot een toegankelijke educatieve herdenkingssite. Langs het pad liggen de uitzonderlijk bewaarde loopgraven en 21 bunkers. Vier van die bunkers zijn ook vanbinnen te bezoeken: een commandobunker, een mitrailleurbunker, een kanonsbunker en een troepenbunker. Het loopgravenpad start aan de Kalmthoutsesteenweg en is het hele jaar toegankelijk. Het wandelpad is anderhalve kilometer lang en is niet volledig toegankelijk voor rolstoelen of mensen die moeilijk ter been zijn. Je kunt het loopgravenpad op eigen houtje bezoeken, met de hulp van de talrijke infopanelen. Bij de ingang van het Mastenbos is een ruime parking aangelegd. De Kapelse dienst Toerisme heeft extra gidsen achter de hand die allen een speciale opleiding kregen toegespitst op de Eerste Wereldoorlog en het loopgravenpad.