Een ampul met het medicijn dexamethason. Het wordt gebruikt als ontstekingsremmer bij coronapatiënten. © ANP

Wondermiddel tegen corona, of toch niet? Ivermectine zou het kunnen zijn, maar er is nog geen bewijs voor

NIJMEGEN - Corona zou niet zo’n probleem zijn als er gewoon een goed medicijn tegen is. Ivermectine, letterlijk een paardenmiddel, lijkt dat te zijn. Lijkt, want: ,,Er is nog geen overtuigend bewijs voor”.

Eric Reijnen Rutten 25-01-21, 22:10

Hoogleraar epidemiologie van tropische infectieziekten Teun Bousema zou graag willen zeggen dat het medicijn het wondermiddel is tegen corona. Hij heeft voor het Radboudumc onderzoek gedaan naar ivermectine bij andere ziektes en is nog lang niet zover om te zeggen dat het zonder risico aan coronapatiënten gegeven kan worden, waarvoor op sociale media door menigeen wordt gepleit.

Ivermectine is een geneesmiddel tegen rondwormen en parasitaire mijten en luizen. Het wordt ook in de diergeneeskunde gebruikt voor onder meer paarden, honden en koeien.. ,,In het laboratorium is gekeken of het ook tegen corona zou kunnen werken.’’ Dat bleek zo te zijn. ,,Alleen ging het daarbij om een dosis die vijftig tot honderd keer hoger is dan wat we veilig achten voor mensen.’’

Pupillen gaan verwijden

En daar zit ’m het probleem. Standaard wordt 200 microgram per kilogram lichaamsgewicht voorgeschreven. ,,Bij doses boven de 1000 microgram per kilo worden bijwerkingen waarschijnlijker, waaronder leverschade en zenuwbijwerkingen.’’ Dat kan dus al bij een dosis die maar vijf keer zo hoog is.

Bousema vertelt dat er desondanks onderzoek wordt gedaan. Die onderzoeken zijn voorlopig niet eenduidig. ,,Een overtuigend effect van ivermectine tegen het coronavirus is daarbij nog niet gevonden, wel een paar interessante aanwijzingen dat klachten misschien iets eerder verdwijnen. Dat kunnen ook heel goed toevalstreffers zijn.’’

Er is meer onderzoek nodig, en dat wordt ook gedaan. ,,Zodra dat bewijs er wel is, is het ook snel in te zetten omdat het al op grote schaal gemaakt wordt voor een aantal armoede-gerelateerde ziekten.’’

Maar het zonder wetenschappelijk bewijs toch maar alvast toedienen aan coronapatiënten, vindt Bousema geen goed idee. ,,Ik ben absoluut geen voorstander van het inzetten van medicijnen zonder duidelijk bewijs voor effectiviteit. ‘Baat het niet dan schaadt het niet’ gaat niet op voor medicijnen, zeker niet als ze in hoge concentraties gebruikt worden of in combinatie met andere medicijnen.’’ Het kan namelijk de effectiviteit van die andere medicijnen verminderen en voor onbekende bijwerkingen zorgen.

Ernstige hartritmestoornissen

Momenteel worden coronapatiënten met name behandeld met ontstekingsremmer Dexamethason, dat bewezen effect heeft. Lang werd bij patiënten ook ontstekingsremmer Remdesivir toegediend, maar dat bleek uiteindelijk niet te werken. In het voorjaar werden ook de malariamedicijnen Chloroquine en Hydroxychloroquine toegediend, maar die bleken uiteindelijk eerder schadelijk dan effectief: ze kunnen ernstige hartritmestoornissen veroorzaken bij coronapatiënten, aldus het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen.