Bu makaledeki ortak yazar Pippa Elliott, MRCVS. Dr. Pippa Elliott, evcil hayvan uygulamaları ve veteriner cerrahi alanında 30 yılın üzerinde tecrübeye sahip Royal College of Veterinary Surgeons Üyesi bir veteriner cerrahtır. 1987 yılında Glasgow Üniversitesi’nden veteriner hekim ve cerrahlık derecesini almıştır. Doğup büyüdüğü yerdeki aynı hayvan kliniğinde 20 yılın üzerinde bir süre çalışmaktadır.
Bu makale 153.668 defa görüntülenmiştir.
İshal, en iyi dostumuz olan köpeklerin sıklıkla yaşadığı bir sorun. İshal vakalarının çoğunun ciddi etkileri olmamakla birlikte evde yapılan iyi bir bakımla iyileştirilebilir. Doğru adımları attığın takdirde, köpek dostuna kolayca yardım edebilir; basit ishal vakalarını veteriner ziyaretine ihtiyaç kalmadan atlatabilirsin. Bazen veterinere gitmeyi gerektirecek kadar ciddi bir sorun olabileceğini de unutmamalısın.
Adımlar
-
Köpeğine 12 ila 24 saat boyunca yemek verme. Bağırsaklardaki yiyecekler, bağırsak duvarının içindekileri itmek için büzülmesine neden olur. Köpek ishal olduğu zaman, bu büzülmeler çok coşkulu hale gelir ve yiyeceği çok hızlı bir şekilde ishal olarak dışarı iter. Aşırı derecede hassaslaşan bağırsak duvarını rahatlatmak ve normal bir şekilde çalışmasını sağlamak için tek çözüm, 12 ila 24 saat boyunca köpeğine yemek vermemektir.
-
Temiz içme suyu koy.[1] Bu açlık süresince, köpeğin için temiz içme suyunu hazır tut. İçtiğinden emin olmak için suyun kaptaki seviyesini gözlemle. Yeterince su içiyorsa, sıvı kaybı riski de ciddi ölçüde azalmış olacaktır.
-
Ev yapımı yaş mamayla köpeğinin orucunu sonlandır. Oruç sürecinden sonra köpeğin normal beslenme düzenine dönmesine SAKIN izin verme. Bunun yerine midesine iyi gelen, sindirimi kolay yiyecekler yedir.
- İdeal bir yaş mama diyeti yağsız olmalı ve çok fazla kırmızı et içermemelidir.
- Köpeğine tavuk — tavuk aromalı mamalardan değil, gerçek tavuk eti — yedir. Tavuğun derisini çıkarıp yalnızca etli kısmını ver.
- Tavuğu pirinç lapası, haşlanmış makarna ya da patates püresiyle karıştır.
- Çoğu köpeğin laktoz intoleransı olduğundan, ishalini tetiklememesi için süt ve süt ürünlerinden kaçın. Yani patates püresinde tereyağı bile olmamalı.
- Yağsız yaş mamalar az miktarda (ve açık renkli) dışkı olarak çıkar. Köpeğin dışkısının hemen normale dönmesini beklemesen iyi edersin. İyileşmekte olduğunu gösteren bir işaret olarak aradığın şey, dışkısının toplanabilecek kıvama gelmesi.
-
Veterinerin yazdığı reçeteli bir diyeti dene. Ev yapımı, yaş mama köpeğinde olumlu bir etki yaratmadıysa, veterinerinden mideyi iyileştirecek reçeteli bir köpek maması yazmasını isteyebilirsin. Hills ID ve Purina EN, ishalde iyileşme sürecini hızlandırdığı kanıtlanmış mamalardır.
-
Yemek miktarını aynı ölçüde sabitle.[2] Küçük porsiyonlar bağırsağa daha az uyarı göndererek kasılmaları hafifletir. Köpeğinin orucu sona erdiğinde normalde yediği günlük mama miktarının aynısını vermeye devam et. Yapman gereken tek bir değişiklik var: Aynı miktarı dört küçük porsiyona bölmek ve bunları gün içine yaymak. Böylece ishalinin tekrar etmesi önlenmiş olur.
-
Köpeğini normal beslenme düzenine zamanla geri döndür. Köpeğin ishali sağ salim atlattıktan sonra, onu normal beslenme düzenine yavaşça geri döndürebilirsin. Bağırsağın tamamen iyileşmesi için zamana ihtiyacı olduğundan, bir anda normal mamasına geçmemelisin. İshalin geçtiğinden emin olmak için yaş mamaya iki gün daha devam et. Normal mamasına geçmek için sonraki iki gün boyunca şu yöntemleri uygula:
- ⅔ oranında yaş mamayı normal mamayla karıştır.
- Sonraki günde ⅓’ü yaş mama, ⅔’ü normal mama olacak şekilde karıştır.
- Üçüncü günde artık normal beslenmesine geçiş yapabilirsin.
-
Probiyotik takviyesi yap. Probiyotikler ishal tedavisini hızlandıran, sindirime yardımcı bakterilerdir. İshal süresince yoğun dışkılama nedeniyle yararlı bakteriler kaybedilebilir. Sonrasında bakteri nüfusunun tekrar artması ve sindirim sisteminin tam verimle çalışmaya başlaması zaman alır. Probiyotik takviyesi bakteri nüfusunun artışını hızlandıracaktır. Probiyotikler beş gün boyunca günde bir kez olmak üzere köpeğin mamasına karıştırılabilir.
- Köpeklerin bağırsağında doğal olarak bulunan bakteriler, insanlarda bulunanlardan farklıdır. Bu fark sebebiyle insanlara verilen probiyotikleri köpeğine sakın verme.
- Reçete gerektirmeyen, köpekler için üretilmiş probiyotik çeşitlerini veterinerinden, eczaneden ya da başlıca evcil hayvan mağazalarından bulabilirsin.
-
İnsanlar için kullanılan ishal ilaçlarını köpeğine verme. Hafif geçen ishal vakalarında yukarıdaki adımlar sayesinde olumlu sonuç alabilirsin. Köpeğine bağırsak hareketini azaltan ilaçlar verdiğin takdirde, daha ciddi bir sorun olup olmadığını anlayana kadar iş işten geçmiş olabilir. Yukarıdaki yöntemler uygulandıktan 2-3 gün sonra ilk belirtilerde herhangi bir değişim gözlenmezse, köpeğinin veteriner bakımına ihtiyacı var demektir.[3]
Köpeğinin Veteriner Muayenesine İhtiyacı Olup Olmadığına Karar Vermek
-
Köpeğinin tehlikeli bir şey yiyip yemediğinden emin ol. Köpekler genelde yememesi gereken bir şeyi yediklerinde ishal olurlar. Çoğu vakada, yedikleri şey vücutlarından çıkar çıkmaz iyileşirler.
- Köpeğinin fare zehiri ya da temizlik ürünü gibi toksik bir şey yediğini fark ettiysen, acilen veterinere götürmelisin.
-
Ateşini ölç. Basit ishal vakalarında yüksek ateş nadiren görülür. Köpeğinin ateşi yükseliyorsa, enfeksiyonel bir sıkıntısı var demektir. Köpeğinin ateşini ölçmek için onu sıkıca tutabilecek bir arkadaşından yardım al. Arkadaşın bir kolunu köpeğin karnının altından geçirerek kalçasını kendi göğsüne doğru çeksin, diğer elini de köpeğin çenesinin altına sıkıca yerleştirsin. Kıpırdanmaya başlarsa nazik bir şekilde tutmaya devam edip onunla sakinleştirici bir tonda konuş. Bunları yaparken ısırmasından endişeleniyorsan ağızlık takmayı düşünebilirsin.
- Termometreyi kayganlaştır ve kuyruğunu yukarı kaldırarak anüsüne nazikçe yerleştir. Köpeğin dişiyse anüs yerine hemen altında bulunan cinsel organına yerleştirmediğinden emin ol.
- Köpeğine zarar verebileceğinden termometreyi içeriye doğru zorlama.
- Ölçümün bittiğini anlamak için termometrenin sesli uyarı yapmasını bekle.
- Normal ateş 38°C ile 39,1°C arasında olmalıdır.
- 39,7°C ve üzeri yüksek ateş olarak kabul edilir.[4]
-
İshalle birlikte kusma olup olmadığına dikkat et.[5] Köpeğin iki taraftan sıvı kaybetmesine neden olduğu için kusma ve ishal tehlikeli bir ikilidir. Sıvı kaybı riskini artırır. Özellikle köpeğin su içemediği ve sıvıyı vücutta tutamadığı durumlar oldukça endişe vericidir. Böyle bir durumda acilen veterinere başvurmalısın.
-
Sıvı kaybını kontrol et.[6] İshal aslında büyük oranda sıvı içeren dışkıdır. Çok fazla ishal olup kaybettiği sıvıyı tekrar alamayan köpekler sonunda sıvı kaybı riski yaşayacaktır. Sıvı kaybı karaciğer, böbrek gibi organlara giden kan akışını azaltır ve hasara neden olabilir.
- Sıvı kaybını test etmek için köpeğin ensesini kürek kemiklerinden uzağa doğru çek ve sonra tekrar bırak.
- Sıvı ihtiyacı tam karşılanan bir cilt hemen eski konumuna gelir.
- Sıvı kaybı olan bir köpeğin cilt esnekliği daha azdır ve derinin ilk konumuna gelmesi birkaç saniye ya da daha fazla zaman alabilir.
-
İshalde kan olup olmadığını kontrol et.[7] İshalde kan görülmesinin nedeni iltihaplanma ya da kanama olabilir. İltihaplanma rahatsız edici bir durumken, kan kaybı hayati risk potansiyeli taşır. Hangisi olduğunu evde ayırt etme şansın olmayacağı için risk alma. Köpeğinin dışkısında kan görür görmez veterinere başvurmalısın.
-
Köpeğinde halsizlik, uyuşukluk ya da çökkün bir ruh hali olup olmadığını gözlemle.[8] Hafif derecede ishali olan bir köpek daima canlı ve dikkatlidir. Köpeğin ishali olmasına rağmen neşeli ve canlı görünüyorsa, yukarıdaki belirtilerin gelişimini dikkatli bir şekilde takip et. Sorunu kendi kendine kontrol altında tutmaya çalışmanda bir sakınca olmaz.
- Köpeğin halsiz, neşesiz ve oturamayacak bir durumdaysa ve daha da kötüsü yığılıp kaldıysa hemen profesyonel yardım almalısın.
İpuçları
- Veterinere gittiğin zaman, yanında köpeğinin taze bir dışkı örneğini götürerek bunda dışkı yüzdürme ve dışkı smear testi yaptır.
- Bazı köpekler konserve köpek mamalarına iyi tepki vermez. Köpeğini yüksek kaliteli kuru mama ya da konserve ve kuru mama karışımıyla beslemeyi düşün.
Uyarılar
- İshalin sümüksü olması bağrsakta tahrişi gösterir. Parazitler, bazı çiğ etler ve tıbbi durumlar dışkıda mukusa neden olabilir.
- İshal tedavisi sürerken köpeğine daha önce hiç yemediği yeni mamalar verme.
- Eğer köpek mamasını değiştiriyorsan, bunu yavaş yavaş yap. Yoksa köpeğin hastalanabilir ya da ishal olabilir.
- Yavru köpeklerde yeşile benzer renkli ishal koksidiyoz göstergesi olabilir. Köpeğini hemen veterinere götür.
- Yavru köpeklerde sulu ishal derhal bir veteriner tarafından tedavi edilmezse hayati tehlike teşkil eder.
Referanslar
- ↑ Textbook of Veterinary Internal Medicine. Ettinger. Publisher: Saunders
- ↑ Textbook of Veterinary Internal Medicine. Ettinger. Publisher: Saunders
- ↑ Textbook of Veterinary Internal Medicine. Ettinger. Publisher: Saunders
- ↑ Small Animal Internal Medicine. Nelson & Couto. Publisher: Mosby
- ↑ Small Animal Internal Medicine. Nelson & Couto. Publisher: Mosby
- ↑ Small Animal Internal Medicine. Nelson & Couto. Publisher: Mosby
- ↑ Small Animal Internal Medicine. Nelson & Couto. Publisher: Mosby
- ↑ Small Animal Internal Medicine. Nelson & Couto. Publisher: Mosby