Al jaren probeert Syriëganger Ilham B. uit Gouda terug te keren naar Nederland, woensdag staat ze voor de rechter
Ilham B. verschijnt woensdag voor de rechter. Wie is deze IS-vrouw uit Gouda?
Ze had geen spijt van haar vertrek naar Syrië. Een raket op je huis afgevuurd zien worden, dat soort levenservaring kreeg je in Nederland niet, zei de toen 23-jarige Ilham B. in 2017 toen ze vastzat in het Syrische gevangenenkamp Ain Issa. Toch wilde ze terug. “Iedereen verdient een tweede kans.” En ze miste de stroopwafels, Goudse kaas en centrale verwarming, zei ze een jaar later in 2018 toen Trouw haar opzocht.
De omstandigheden in Ain Issa zijn zwaar. Ondervoeding, geweld, ziekte – in die omstandigheden leefde Ilham B. met haar twee jonge kinderen, nu vijf en twee jaar oud. Met haar woonden er ongeveer 7500 vrouwen en kinderen in het tentenkamp. De meeste vrouwen zijn afkomstig uit Europa en leefden in het nabijgelegen Raqqa, wat ooit de hoofdstad was van het IS-kalifaat. Ook Ilham B. woonde daar, samen met haar echtgenoot, een IS-strijder uit Antwerpen. Alleen dat al kan genoeg zijn voor een veroordeling.
Eten koken is al bijdragen aan IS
“Iedereen die uit Syrië terugkomt wordt twee strafbare feiten ten laste gelegd”, zegt André Seebregts, die zelf als advocaat acht vrouwen en ongeveer 25 kinderen bijstaat die nog in de Syrische en Iraakse kampen vastzitten. “Die feiten zijn lidmaatschap van een terroristische organisatie en het voorbereiden van terroristische misdrijven. Dat houdt zeker niet in dat je bezig bent geweest ledematen af te hakken. Als er aanwijzingen zijn dat je getrouwd was met een strijder en je wist dat hij voor IS actief was, dan heb je al redelijk snel een vervolging. Als jij daar als echtgenote eten hebt gemaakt voor een strijder en voor zijn kinderen hebt gezorgd, heb je op die manier namelijk bijgedragen aan IS.”
Toen Ilham B. in 2013 als negentienjarige naar Syrië vertrok, was ze al getrouwd met de Belgische Bilal M.. Hij was actief voor de radicale moslimorganisatie Sharia4Belgium. Nadat het stel naar Syrië reisde, sloot M. zich aan bij het jihadistische Jabhat al-Nusra, een tak van Al-Qaida. Later stapte M. over naar de politie van IS. Een Iraakse rechtbank legde hem de doodstraf op. Niet bekend is of Bilal M. nog leeft.
Praten met de media
Al jaren probeert Ilham B. terug te keren naar Nederland. Toen een verslaggeefster van Trouw haar in 2018 opzocht, belde ze met haar moeder om te vragen of ze met de media mocht praten. Nee, zei de moeder, want dat zou pogingen om haar terug te halen kunnen bemoeilijken.
Dat het nu alsnog is gelukt, komt doordat Ilham B. haar straf dreigde te ontlopen. Syriëgangers hoeven niet aanwezig te zijn op de zitting, maar als de verdachte aangeeft wel aanwezig te willen zijn, dan moet justitie daar op wachten. Is het niet mogelijk op de zitting te verschijnen, bijvoorbeeld omdat Nederland geen Syriëgangers terughaalt, dan kan de rechter de zaak beëindigen.
Drie jaar geleden al heeft de advocaat van Ilham B. zo’n verzoek tot beëindiging ingediend. Telkens werd dit verworpen. Een volgende zitting stond volgende week op de rol. Advocaat Seebregts vermoedt dat de overheid ditmaal niet zo zeker was van de uitspraak van de rechter en dat de advocaat van Ilham B. wel eens haar zin kon krijgen. “Als de rechter het verzoek van de advocaat toewijst, kan er geen strafzaak meer komen. Het OM kan ook niet in hoger beroep. Dan is het dus afgelopen en kan de Nederlandse overheid niets meer doen, ook niet als ze bijvoorbeeld over een jaar naar Nederland terugkeert.”
OM wil hogere straffen
De straffen van vrouwelijke Syriëgangers liggen gemiddeld rond de anderhalf tot twee jaar cel. Na die tijd gelden er nog enkele jaren strenge voorwaarden, zoals een enkelband dragen, niet bij de grens of een vliegveld komen en geen contact hebben met voormalige medegedetineerden uit de terrorismeafdeling. “Je ziet wel dat het OM de laatste tijd wat hogere straffen eist”, zegt Seebregts. “Dat komt vanuit het idee dat de vrouwen die nu terechtstaan langer in IS-gebied zijn geweest.”
Fatima H. is daar een voorbeeld van. Zij werd in april veroordeeld tot vier jaar cel, waarvan zestien maanden voorwaardelijk. De rechter rekende het haar zwaar aan dat ze tot het einde in het kalifaat bleef. Ilham B. bleef totdat in 2017 haar woonplaats Raqqa viel.
Lees ook:
Nederlandse IS-vrouwen en hun (tachtig) kinderen wachten tevergeefs op terugkeer
In 2018 was Trouw in het kamp Ain Issa en trof daar onder andere Ilham B..