Makale Bilgileri

Özet Türkçe

Tek başına bir varlığı veya nesneyi göstermeyen sıfatlar, nesnelere/varlıklara bağlıdır. Bu sebeple sıfatın bir başka isimden önce gelerek onu nitelemesi veya belirtmesi şarttır. Bir fiilden, fiilimsiden, sıfattan veya zarftan önce gelerek onların anlamlarını çeşitli bakımlardan sınırlayan/belirten isimler ise zarf işlevini kazanırlar. Türk dil bilgisinde isimden isim yapma ekleri arasında sıralanan, işlek bir kullanımı olan ve çoğunlukla olumlu sıfatlar yaptığı bilgisi verilen +lI / +lU eki ve bunun olumsuzu +sIz / +sUz ekinin zarf yapma işlevinden pek bahsedilmemektedir. Bu çalışmada bahsi geçen eklerin bütün işlevleri Türkçe dil bilgisi ve dil çalışmalarından detaylandırılarak farklı anlamlar veya nitelikler taşıyan kelimeler oluşturmada nasıl kullanıldıklarına dair örnekler sunulmuştur. Bu eklerin özellikle pek işlenmeyen zarf yapma işlevi üzerinde durularak yeteri kadar örnek verilmiş ve bunlarla türetilen zarflardan Türk atasözlerinde geçenler tespit edilmiştir. +lI / +lU eki o özelliği taşıma, bir yere ait olma, bir arada olma anlamlarını katan sıfatlar; yer adları, ikileme sıfatları, kalıplaşmış kelimeler, durum zarfları türetir. Ayrıca Arapça, Farsça kelimelerin Türkçeleştirilmesinde yararlanılan bir yapım eki olmuştur. +sIz / +sUz eki ise olumsuz sıfatlar, durum zarfları, sıfat/zarf işlevinde ikilemeler türetmekten başka kalıplaşmış sıfatlar/zarflar oluşturma, yabancı kelimeleri Türkçeleştirme ve terimler türetme işlevlerinde de kullanılmıştır.

Özet İngilizce

Adjectives, which do not indicate an entity or object on their own, depend on objects/entities. For this reason, the adjective must precede another noun and qualify or indicate it. Nouns that come before a verb, verb phrase, adjective or adverb and limit/define their meanings in various respects gain the function of adverb. In Turkish grammar, the adverb-making function of the suffix +lI / +lU and its negative suffix +sIz / +sUz, which are listed among the suffixes that make nouns from nouns, which are used extensively and are mostly used to make positive adjectives, are not mentioned much. In this study, all the functions of these suffixes are detailed from Turkish grammar and language studies, and examples of how they are used to form words with different meanings or qualities are presented. The adverb-forming function of these suffixes, which has not been discussed much, has been emphasized and enough examples have been given, and the adverbs derived from them have been identified in Turkish proverbs. The suffix +lI / +lU derives adjectives that add the meanings of carrying that feature, belonging to a place, being together; place names, doubling adjectives, stereotyped words, adverbs of state. The suffix +sIz / +sUz, on the other hand, was used to create negative adjectives, adverbs of state, adjective/adverb functioning dilemmas, as well as creating stereotyped adjectives/adverbs, Turkishizing foreign words and deriving terms.