Goedkoop blijkt duurkoop voor Ryanair: beknibbelen op piloten bijt ze in de staart
Jarenlang heeft budgetmaatschappij Ryanair geprofiteerd van het geringe aantal piloten dat het in dienst had. Nu bijt dit beleid het bedrijf in de staart. Piloten lopen weg, vluchten worden geschrapt en de klanten morren.
De laagste ticketprijzen van Europa, mogelijk gemaakt door de laagste personeelskosten van Europa. Met dat credo wist Ryanair in de luchtvaart uit te groeien tot de machtigste prijsvechter van het continent. Topman Michael O'Leary (56), bij wie het woordje fuck voor in de mond ligt, gaat er prat op reizigers voor een paar euro van A naar B te kunnen brengen. Verder moeten ze hun mond houden. Dat geldt ook voor de piloten van Ryanair. Want piloten, dat zijn maar 'omhooggevallen taxichauffeurs', zei O'Leary eens.
Vanwege een overschot aan vliegers kwam Ryanair altijd met die houding weg. De piloten konden nergens anders aan de bak en moesten de lange werkdagen, korte rustperiodes en voor pilotenbegrippen schamele salarissen wel pikken. Nu de internationale luchtvaart weer hard groeit, zoeken steeds meer Ryanair-piloten hun heil elders. Volgens de Ierse pilotenvakbond zijn het afgelopen jaar 700piloten vertrokken bij O'Leary's 'taxibedrijf'. Alleen al budgetvlieger Norwegian Air zou 140piloten van Ryanair in dienst hebben genomen.
'Het werk maakte me kapot'
Ryanair heeft veel last van die leegloop. Zo zeer zelfs, dat O'Leary vorige week moest besluiten tot november liefst tweeduizend vluchten te schrappen. Volgens de Ier kan hij niet anders omdat de piloten massaal achterstallige vakantiedagen opnemen, waardoor er grote gaten in het dienstrooster zijn ontstaan. Toch zou het opnemen van vakantiedagen bij andere maatschappijen niet leiden tot het schrappen van duizenden vluchten. Net zo min als slecht weer of stakingen van luchtverkeersleiders, de andere oorzaken die Ryanair aanvoert voor het uitdunnen van het vluchtenschema.
De werkelijke reden voor het schrappen van de vluchten lijkt dan ook dat de piloten massaal weglopen. Wie naar het relaas van sommige ex-piloten luistert, begrijpt wel dat zij hun biezen pakken. 'Het werk maakte me kapot', schrijft voormalig Ryanair-vlieger James Atkinson in een opiniestuk in de Britse krant The Guardian. 'Geregeld moest ik op vrije dagen onbetaald afreizen naar vliegvelden waar Ryanair met een pilotentekort kampte. Daar aangekomen moest ik vijf lange dagen achter elkaar vliegen. In de drukke zomerperiode kreeg ik daarna maar drie dagen rust voordat ik opnieuw werd opgeroepen.'
Ryanair staat erom bekend niet toegeeflijk te zijn als het op vergoedingen aankomt
Reputatieschade
De piloten hebben ondanks dit moordende werkschema nergens recht op, aldus Atkinson. 'Andere mensen kunnen het nauwelijks geloven, maar piloten krijgen tijdens hun werk niet eens een gratis flesje water.'
Ryanair heeft jarenlang geprofiteerd van zijn lage personeelskosten, maar de Ierse budgetmaatschappij moet nu bloeden. O'Leary zegt dat de annuleringen zijn luchtvaartmaatschappij zo'n 25 miljoen euro kosten. De maatschappij kan daarnaast de nodige schadeclaims van toeristen tegemoetzien.
Naast de directe kosten lijdt Ryanair reputatieschade. Wie durft nog een vlucht te boeken bij een luchtvaartmaatschappij die ineens kan besluiten een vliegtuig aan de grond te houden, soms slechts enkele uren voor vertrek?
Om erger te voorkomen bood Ryanair haar piloten deze week een salarisverhoging van 10 duizend euro en een eenmalige bonus van 13.500 euro aan. In ruil daarvoor moeten zij een deel van hun vakantiedagen opgeven. De piloten weigeren het aanbod echter, maakte The Guardian donderdag op uit een concept-antwoord van de piloten aan hun baas. Mogelijk moet Ryanair daardoor nog meer vluchten annuleren. O'Leary ontkende gisteren dat er een conflict is tussen de piloten en hun broodheer. Al vond de Ryanair-baas wel dat sommige piloten 'wel erg vol van zichzelf zijn'.
Blunder
In 2014 haalde O'Leary fel uit naar de directie van Aer Lingus, een Ierse luchtvaartmaatschappij die toen voor een groot deel in handen was van Ryanair. Aer Lingus kampte met stakend personeel en moest tweehonderd vluchten annuleren. 'Mismanagement!', riep O'Leary, die meteen het ontslag van een van de directeuren eiste. Want vluchten annuleren vanwege problemen met het personeel: dat kon echt niet.
Drie jaar later begaat hij dezelfde blunder, nu met tien keer zo grote gevolgen. Donderdag stak hij op een persconferentie de hand in eigen boezem. 'We maken fouten. Dit keer was het een enorme fout.' De piloten kunnen weinig met die boetedoening. O'Leary zal hun tegemoet moeten komen met een hoger loon en een minder slopend rooster. Zo niet, dan trekken nog meer piloten de deur achter zich dicht en zit Ryanair pas echt aan de grond.