Helft zzp’ers bezorgd over toekomst vanwege politieke onduidelijkheid
De politieke plannen met zzp’ers blijven vaag. Dat maakt zelfstandigen onzeker, de aantrekkende economie ten spijt.
Meer dan de helft van de zelfstandige ondernemers maakt zich zorgen om de toekomst van zijn of haar bedrijf. Dat blijkt uit een onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek en kennisinstituut TNO, dat vandaag wordt gepubliceerd. Die zorg, zeggen deskundigen, is inherent aan het ondernemerschap, maar vloeit voor een belangrijk deel ook voort uit onzekerheid over politieke plannen.
Zo was de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (DBA) ten tijde van het onderzoek (begin 2017) voor veel zelfstandigen zonder personeel een belangrijke reden tot zorg. De wet werd anderhalf jaar geleden in het leven geroepen om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Maar ook goed boerende ondernemers werden getroffen door de zzp-schuwheid die de nieuwe wet bij veel bedrijven opriep, stellen critici. Dreigende boetes en naheffingen zorgden er namelijk voor dat ook zij hun opdrachtenaantal zagen slinken, aldus de critici.
Ook nu het nieuwe kabinet heeft aangekondigd de wet te schrappen, is de rust niet weergekeerd, ziet Hugo-Jan Ruts, ondernemer en hoofdredacteur van het onlineplatform Zipconomy. “Nog steeds denken veel grote bedrijven: eerst maar eens afwachten hoe de nieuwe wetgeving eruit gaat zien voor we weer volop zzp’ers gaan inhuren.”
Die terughoudendheid houdt voorlopig aan, verwacht Ruts. “Pas als er meer duidelijkheid is over de invulling van de nieuwe regelgeving verdwijnt dat. Maar eerst moet het arbeidsrecht worden aangepast en dat kan nog minimaal twee jaar duren.”
Bijna 36 procent van de zzp’ers noemt zijn financiële situatie matig
Zwaard van Damocles
Maarten Post, voorzitter van Stichting ZZP Nederland, signaleert hetzelfde. Hij omschrijft die onduidelijkheid over de nieuwe regelgeving zelfs als ‘het zwaard van Damocles’. “Grote bedrijven kunnen het zich gewoon niet permitteren zomaar zzp’ers inhuren. Ze zijn beursgenoteerd en ver plicht zich aan de wet houden. Huren ze iemand in die later toch geen zelfstandige blijkt, dan hebben ze een probleem.”
De meeste kopzorgen hebben de zogenoemde gedwongen zelfstandigen, zo blijkt uit de cijfers van het CBS en TNO. Bijna 65 procent van deze uit noodzaak geboren ondernemers vraagt zich af of zijn bedrijf stand zal houden. Onder de groep zelfstandigen die uit vrije wil voor het ondernemerschap koos, ligt dat percentage met 49 procent iets lager. Dat verschil kan te maken hebben met het feit dat gedwongen ondernemers het financieel slechter hebben, zegt TNO-onderzoeker Wouter van der Torre.
De zelfstandigen die ik ken hebben het hartstikke druk. Elke keer als ik iemand tegenkom, hoor ik: ik heb geen tijd.
Bijna 36 procent omschrijft zijn financiële situatie namelijk als matig. Onder zelfstandigen die bewust voor het ondernemerschap hebben gekozen is dat 21 procent. Van der Torre: “Als je het financieel iets slechter hebt, ben je misschien ook sneller ongerust. Daarbij hebben gedwongen zelfstandigen vaker burn-outklachten.”
Over het algemeen geldt dat de aantrekkende economie niet echt van invloed lijkt te zijn op de kopzorgen van zelfstandigen. Het onderzoek laat namelijk zien dat zzp’ers financieel beter presteren dan twee jaar geleden. Het aandeel gedwongen ondernemers dat zegt moeilijk rond te komen daalde met 4 procent. Onder de zelfstandigen die uit vrije wil voor het ondernemerschap kozen, was die daling zelfs 11 procent. Ook ZZP Nederland-voorzitter Post ziet duidelijk dat de economie aantrekt: “De zelfstandigen die ik ken hebben het hartstikke druk. Elke keer als ik iemand tegenkom, hoor ik: ik heb geen tijd. Ja, ondernemerschap zorgt voor onzekerheid. Maar het is met name die DBA die voor meer onzekerheid zorgt.”
9 procent van zelfstandigen deed liever iets anders
Van de zelfstandigen zonder personeel heeft 9 procent uit noodzaak voor het ondernemerschap gekozen. Omdat zijn baas het vroeg. Omdat hij was ontslagen. Of omdat het maar niet lukte een baan te vinden. Dat blijkt uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek en kennisinstituut TNO. Deze groep boert financieel iets slechter dan de andere zelfstandigen, maar is overwegend tevreden over de werksituatie. Driekwart geeft aan graag zelfstandige te willen blijven.