Samsom als linkse leider maakt PvdA verre van coalitierijp
De nieuwe PvdA-leider Diederik Samsom heeft een onmiskenbaar links alternatief op tafel gelegd voor het Catshuisberaad, ongeacht waarmee de onderhandelende partijen CDA, VVD en PVV straks naar buiten komen. Zal Samsom er met de plannen die hij eergisteren in Den Haag presenteerde in slagen de PvdA weer aan de macht te brengen?
Hij heeft kennelijk haast. Ook D66 en ChristenUnie hebben alternatieven ontwikkeld voor de extra bezuinigingen en hervormingen waarover de gedoogcoalitie op dit moment onderhandelt in het Catshuis. Maar terwijl deze partijen hun plannen voor doorrekening naar het Centraal Planbureau (CPB) hebben gestuurd, heeft Samsom niet willen wachten op het CPB. Eergisteren al legde hij zijn plannen alvast op tafel. Nog maar enkele weken in het zadel, is Samsom er blijkbaar op uit zijn gezag als oppositieleider snel te bevestigen met een stevig, links programma.
Onder Samsom zullen de hogere middeninkomens en daarboven flink moeten bijdragen aan de bestrijding van de financiële crisis. Er komt een nieuw belastingtarief van 60 procent voor inkomens van 150.000 euro en daarboven. Mensen met vermogen gaan extra betalen. De zorgpremies worden inkomensafhankelijk, evenals eigen bijdragen en eigen risico in de zorg. De hypotheekrente-aftrek wordt in dertig jaar tijd afgebouwd naar 30 procent en die aftrek geldt dan alleen nog voor modale woningen met een koopprijs van nu ruim 200.000 euro. Daar staat bij wijze van lastenverlichting alleen een verlaging van de overdrachtsbelasting van zes naar twee procent tegenover.
Zouden CDA en D66, partijen waar de PvdA in de toekomst weer mee moet willen samenwerken om te kunnen regeren, daar gelukkig van worden? Het is niet waarschijnlijk. Dat worden ze vermoedelijk ook niet als gekeken wordt naar de overige plannen van de PvdA. Marktwerking in de zorg wordt teruggedraaid en de arbeidsmarkt nauwelijks hervormd. In de PvdA-plannen zit weliswaar een flinke stimulans om mensen die hun baan verliezen weer snel aan het werk te krijgen (dat spreekt aan), maar aan de WW-duur wordt niet getornd en de ontslagvergoeding blijft bestaan. Daar krijgt de PvdA de handen niet voor op elkaar. Niet bij CDA of D66, niet bij GroenLinks, laat staan bij de VVD. Samenwerken met deze partijen in een regering is met dit PvdA-programma moeilijker geworden. Ook al is GroenLinks weer heel blij dat de PvdA vindt dat Nederland in 2050 geheel onafhankelijk moet zijn van fossiele brandstof. De voormalige milieu-activist Samsom verloochent zijn verleden niet.
Inhoudelijk is de PvdA een stuk dichter bij de SP komen te staan. Samsoms 'Keuzes voor de toekomst van Nederland' kunnen dan ook worden gezien als een verkapte aanval op de socialistische broeders ter linkerzijde, al zal de PvdA-leiding dat nooit bevestigen. Kennelijk hoopt de PvdA met haar nieuwe ideologische veren aantrekkelijk te worden voor het SP-electoraat. Lukt dat, dan zou dat wel eens kunnen uitlopen op een frustrerende ervaring: een klinkende verkiezingsoverwinning, de grootste partij op links, maar toch weer naast de regering. Het is eerder vertoond.