Een Russisch zelfstandig naamwoord onderscheidt zich op basis van geslacht, getal en naamval. Het zelfstandig naamwoord is mannelijk (m), vrouwelijk (v) of onzijdig (o), heeft een enkel en een meervoud en kent zes naamvallen.
Het grammaticale geslacht van een zelfstandig naamwoord komt op verschillende manieren tot uiting, o.a. door de vorm van een voorafgaand bijvoeglijk naamwoord. We noemen dat congruentie, oftewel vormovereenkomst tussen elementen die syntactisch (binnen een opgebouwde zin) met elkaar zijn verbonden.
Vergelijk bijvoorbeeld:
NB: de lidwoorden – de, het, een – ontbreken in het Russisch
- Что э́то? Это маши́на. – Wat is dat? Dat is een auto.
А э́то что? Это библиотéка. – En wat is dat? Dat is de bibliotheek.
Meestal is aan de vorm van een zelfstandig naamwoord te zien of het een mannelijk, vrouwelijk of onzijdig woord betreft.
Mannelijk zijn:
Vrouwelijk zijn:
Onzijdig zijn:
Uit bovenstaande blijkt dat slechts bij zelfstandige naamwoorden die eindigen op het zachte teken (-ь), niet is te zien van welk geslacht ze zijn. Bij deze woorden moet het geslacht dus apart worden geleerd. Een goede manier is om ze te leren in combinatie met een bijvoeglijk naamwoord, een voornaamwoord of het telwoord один (één). Bijvoorbeeld:
- хорóший день of оди́н день (m), моя́ тетрáдь of однá тетрáдь (v).
Al eerder is opgemerkt dat naamwoorden worden verbogen, waarmee wordt bedoeld dat ze veranderen van vorm afhankelijk van de functie in de zin. Op grond van de set van uitgangen die zelfstandige naamwoorden krijgen in de verschillende naamvallen, kunnen ze worden ingedeeld in drie verbuigings- of declinatieklassen. Per verbuigingsklasse verschillen dus de uitgangen van de naamvallen.
1е verbuigingsklasse:
2е verbuigingsklasse
3е verbuigingsklasse
Onzijdige woorden als время en имя worden vaak ook tot de 3e verbuigingsklasse gerekend, hoewel ze op bepaalde punten afwijkend zijn.
In de categorie Naamvallen wordt het gebruik van de naamvallen en de daarbij horende uitgangen van het zelfstandig naamwoord uitvoerig besproken.
> De verbuiging van het zelfstandig naamwoord